بررسی تأثیرکودهای زیستی و آلی بر برخی صفات کمی و کیفی گاوزبان اروپایی (Borago officinalis L.)

Abstract

مقدمه و اهداف: مدیریت کود یک عامل مهم در موفقیت کشت گیاهان دارویی می‌باشد. کاربرد کودهای آلی و زیستی در تولید این گیاهان با هدف حذف یا کاهش قابل ملاحظه در مصرف نهاده‌های شیمیایی و همچنین افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود رشد و کیفیت گیاه از اهمیت زیادی برخوردار است، لذا پژوهش حاضر به­منظور بررسی اثر نهاده­های اکولوژیک بر برخی صفات کمی و کیفی گیاه دارویی گاوزبان اروپاییofficinalis) (Borago انجام گردید. مواد و روش­ها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1400-1399 در روستای فهلیان، شهرستان نورآباد، از توابع استان فارس اجرا گردید. عامل اول شامل کمپوست در سه سطح (0، 5 و 10 تن در هکتار) و عامل دوم شامل کودهای زیستی در چهار سطح (شاهد، قارچ میکوریزا Funneliformis moseae، باکتریBacillus subtilis و قارچ میکوریزا + باکتری) بود. بذرهای گاوزبان اروپایی از شرکت پاکان بذر اصفهان، قارچ میکوریزا و سوسپانسیون باکتریایی از مؤسسه‌ی آب و خاک کرج تهیه شد. قارچ میکوریزا آربوسکولار به میزان80 کیلوگرم در هکتار (هر گرم نمونه قارچ میکوریزا حاوی حـدود 120 اسپور زنده بود) و به میزان 20 گرم به ازای هر بوته در هنگام کاشت و داخل کپه­های حفر شده برای کشت بذر به­صورت نواری استفاده گردید و همچنین ریشه‌‌های نشاء آغشته به سوسپانسیون باکتری‌ مربوطه شده و به کرت‌های اصلی انتقال داده شد. کمپوست های استفاده شده در آزمایش از کود دامی و کاه و کلش برنج تهیه گردید.یافته­ها: نتایج بیانگر افزایش معنی­دار شاخص کلروفیل و درصد موسیلاژ برگ گاوزبان اروپایی با افزایش سطوح کمپوست از صفر به 10 تن در هکتار بود و در بین سطوح کود زیستی بیشترین میزان این صفات از تیمار تلفیقی کودهای زیستی میکوریز و باکتری حاصل شد. بیشترین میزان صفات مورفولوژیکی و عملکردی مورد مطالعه، مخصوصاً تعداد گل در شاخه، تعداد گل در بوته و عملکرد گل در زمان کاربرد 10 تن کمپوست در هکتار و کاربرد تلفیقی ریزموجودات مورد بررسی به دست آمد و کمترین عملکرد گل نیز از کرتی حاصل شد که هیچ گونه کود کمپوست و زیستی استفاده نشده بود. نتیجه­گیری: کاربرد کود آلی کمپوست و کودهای زیستی مورد مطالعه (میکوریزا و باکتری) تأثیر مثبتی بر صفات کمی و کیفی گیاه دارویی گاوزبان اروپایی داشتند. اگرچه هریک از این منابع تغذیه­ای در تولید گاوزبان اروپایی منجر به بهبود صفات مورد بررسی گردید، اما با این وجود، کاربرد تلفیقی کمپوست و کودهای زیستی، تأثیر و کارآیی بیشتری در افزایش این صفات داشت.