نقد و بررسی آراء مفسران درباره واژه «تقویم» در آیه چهارم سوره تین

Abstract

از زمان پیامبر تا زمان حاضر همیشه الفاظی در قرآن کریم بوده که مراد از آنها برای مخاطب واضح و روشن نبوده و معرکه آراء مفسران شده‌اند؛ یکی از این واژگان، واژه «تقویم» در ترکیب « أحسن تقویم» است؛ پژوهش حاضر با روش توصیفی_تحلیلی به نقد و بررسی آراء مفسران درباره این واژه در آیه چهارم سوره تین پرداخته است. نتایج پژوهش، گویای این است که «تقویم» مصدر فعل «قوّم» بوده که در لغت به معنای «عَدَّلَ» و به معنای «اعتدال و سامان دادن» است؛ مفسران برای خلقت انسان به صورت «أحسن تقویم»، دو قول کلّی بیان کرده‌اند: 1-خلقت ظاهری؛ 2-خلقت ظاهری و باطنی؛ با توجه به اطلاقِ عبارت «أحسن التقویم» در آیه 4، سیاق و بافت کلامی آیات 4 تا 7 سوره تین و ظهور حرف «إلّا» در متصله بودن در آیه 6، وجه دوم از قوت بیشتری برخوردار است؛ ولی با در نظر گرفتن روایات تفسیری و آراء مفسران، و همچنین قاعده «استعمال لفظ در بیشتر از یک معنی»، می‌توان قائل به وجه سومی شد که جامع این دو قول است؛ یعنی خداوند یک عبارت به کار برده ولی دو معنا به صورت همزمان اراده کرده است.