مدل سازی و پیش نگری پارامترهای اقلیمی در شمال غرب یزد با استفاده از مدل های گردش کلی و سناریوهای واداشت تابشی

Abstract

در سال‌های اخیر، بسیاری از نهادها، اثرات تغییر اقلیم در توسعه برنامه‌های منطبق با کاهش خطرات طبیعی را در دستور کار خود قرار می‌دهند. بنابراین، برنامه‌ریزی موثر مستلزم بررسی سناریوهای تغییر اقلیم فعلی و پیش‌بینی شده است. اکنون مدل‌های گردش‌کلی، ابزار پیشرفته‌ای هستند که برای پیش‌نگری پارامترهای اقلیمی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این مطالعه، پارامتر‌های اقلیمی تابش، بارندگی و دمای حداقل، حداکثر و میانگین سالانه با استفاده از سه مدل گردش کلی از سری CMIP5 موجود در LARS-WG6 تحت دو سناریوی واداشت تابشی RCP4.5 و RCP8.5 برای دوره 2100-2021 میلادی در شمال‌غرب یزد پیش‌نگری و ریزمقیاس نمایی گردید. کارایی مدل و نتایج تغییر اقلیم آینده با دوره پایه 2020-2001 با شاخص‌های آماری ضریب تبیین، مجذور میانگین مربعات خطای نرمال شده و خطای میانگین مربعات، ارزیابی گردید. براساس یافته‌های به‌دست آمده، میانگین دما تا 7/6 درجه سانتی‌گراد در آینده افزایش خواهد یافت و میزان این افزایش در RCP8.5 بیشتر از RCP4.5 است. بیشترین میزان افزایش دما مربوط به ماه جولای و مدل GFDL-CM3 و کمترین افزایش نیز مربوط به مدل MRI-CGCM3 است. تابش در آینده در فصل زمستان کاهش ولی در فصل تابستان افزایش می‌یابد و این در حالی است که مقدار بارندگی در مدل GFDL-CM3 در سناریوی بدبینانه به میزان 1/18 میلیمتر در آینده کاهش می‌یابد. در پیش‌نگری دما مدل MRI-CGCM3 و در پیش‌نگری داده تابش و بارندگی مدل GFDL-CM3، با داشتن کمترین شاخص-های آماری، به عنوان بهترین مدل معرفی می شوند. به‌طورکلی پیامدهای تغییر اقلیم در شمال‌غرب یزد در پارامترهای اقلیمی ردیابی و منجر به ترسیم آینده‌ای با افزایش خشکی، خشکسالی و افزایش وسعت مناطق بیابان‌زائی برای این منطقه می شود. هم‌چنین، نتایج به‌دست آمده در مطالعات اقلیمی و هواشناسی ارزشمند است و می‌تواند به برنامه‌ریزان و مدیران منابع آبی کمک کند.