دادگاه صلح در کالبد مرجع بدوی اختصاصی

Abstract

یکی از نوآوری‌های قانون جدید شوراهای حل اختلاف مصوب ۱۴۰۲ پیش‌بینی یک مرجع قضایی جدید به‌نام دادگاه صلح است، در خصوص اینکه دادگاه صلح به‌عنوان یک مرجع اختصاصی قضایی در مسیر ترقی یا تنزل قرار دارد، در این مقاله به بررسی آن می‌پردازیم. اعطای صلاحیت‌های ناهمگون و نامتوزان به دادگاه صلح با ماهیت حقوقی، کیفری، اداری و حسبی موجب شده ‌است که از حیث نظری، این دادگاه در عین اختصاصی بودن به عنوان یک مرجع قضایی، ولی از حیث عملی، دادگاهی اختصاصی عمومی با صلاحیت­های عام متنوع محسوب شود که این امر می‌تواند آثار نامطلوبی بر موفقیت این نهاد داشته باشد. به موجب ماده ۱۴ قانون جدید، شوراهای حل اختلاف صرفاً در امر صلح و سازش صلاحیت دارند و صلاحیت آن شوراها برای رسیدگی به دعاوی و درخواست‌ها سلب شده است. تجربه ناموفق شوراهای حل اختلاف در رسیدگی به دعاوی و درخواست‌ها موجب شده ‌است که علاوه بر طیف گسترده­ای از دعاوی و شکایات در صلاحیت دادگاه صلح، تمامی صلاحیت­های آن شوراهای حل اختلاف به دادگاه صلح منتقل شود که این امر با توجه به تنوع و کثرت دعاوی و درخواست‌ها از اثرگذاری مطلوب و مؤثر این دادگاه می‌کاهد. روش مقاله با بررسی مبانی حقوقی و قضایی به سبک تحلیلی توصیفی با شیوه کاربردی است.