واکاوی کارکرد ادله روایی در قانون مدنی ایران

Abstract

یکی از مباحثی که در خصوص منابع حقوق موضوعه ایران قابل طرح است، استفاده از ادله روایی در تدوین مقررات است. مفاد روایتی که در استنباط قوانین به ویژه در قانون مدنی ایران به کار گرفته شده، مختلف است. چنانکه ادله روایی در برخی موارد نص قانون مدنی ایران (کارکرد تنصیصی) است و قانون مدنی در ماده­ای از مواد به صراحت به آن اشاره کرده است یا نص مادۀ قانون مدنی را توجیه نموده (کارکرد تدلیلی) و دلیل و مدرک شرعی برای آن مادۀ قانونی است یا در مورد مسئله­ای خاص، نصی در قانون مدنی وجود دارد، اما به تمامی جوانب آن نپرداخته (کارکرد تکمیلی) یا ما دچار تعارض نصین (کارکرد تبیینی) می­باشیم یا اجمال نص (کارکرد تفسیری) دیده می­شود و یا نصی که بر آن دلالت نماید به چشم نمی­خورد و این ادله در مقام قانونگذاری (کارکرد تقنینی) ظاهر می­شوند. این امر بحث از کارکردهای ادله روایی در قانون مدنی را ضروری ساخته که در این مقاله به آن پرداخته می­شود.