بررسی تحلیلی تطبیقی اختلاف‌نظرهای ابن عصفور و ابن هشام در کتاب المقرب و مغنی اللبیب با تکیه بر شواهد قرآنی

Abstract

بررسی اختلافات نحوی درمیان دانشمندان علم نحو از دیرباز جایگاه ویژه‌ای داشته-وبراساس آن مکاتب ومذاهب مختلف نحوی به وجود آمده ‌و نحویان را به رقابت علمی با یکدیگر واداشته‌است، یکی از پیشوایان علم عربی که‌ در پژوهش‌های نحوی و تحول ‌و پیشرفت ‌و احیای این علم سهم بسزایی داشته، جمال الدین‌بن‌هشام انصاری (761م) است، آثار او سرشار ازنقد نحوی ‌‌‌نسبت به آرای ‌نحویان‌ بزرگ ازجمله ابن عصفور اشبیلی(669ه.ق) است، این پژوهش که به شیوه توصیفی-تحلیلی نگاشته شده، به بررسی مخالفت‌های ابن‌هشام درکتاب «مغنی‌اللبیب» نسبت به آرای نحوی ابن عصفور در کتاب «المقرّب ومعه مثل المقرب»با تکیه بر شواهد قرآنی می‌پردازد،از مهم‌ترین دستاوردهای-این جستارآن است‌که ابن هشام دراکثراوقات مخالف نظرات ابن عصفوردرمسائل نحوی است وگاهی اورابه عدم ملاحظه اسلوب قرآن کریم متهم کرده است ومهمترین اختلافات آنهادر تعلیق افعال قلوب وحذف یکی از دو مفعول آنها اختصارا و اعراب مخصوص درجمله مدح وذم وحذف حرف عطف ومعطوف علیه وتقدیرگرفتن بازگشت ضمیر درباب عطف ومعمول خبر(کان) جلوه گر می شود.کلمات کلیدی: ابن هشام، ابن عصفور، مغنی اللبیب، المقرب و معه مثل المقرب، شواهد قرآنی.