اثر محلول‌پاشی کیتوزان بر فیزیولوژی تحمل به سرما و زمان شکفتن جوانه در انگور یاقوتی

Abstract

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر محلول‏پاشی کیتوزان (غلظت‏های صفر ، 5، 10 و 20 گرم در لیتر) در مرحله نوک­پنبه­ای (اواخر اسفند) بر زمان شکفتن جوانه و شاخص­های فیزیولوژیکی مرتبط با تحمل به سرمای بهاره انگور یاقوتی در سال­های 1400 و 1401 انجام گرفت. بر اساس نتایج شکفتن جوانه در تاک­های تیمار شده با غلظت 10 گرم در لیتر در مقایسه با تاک­­های شاهد تا 6 روز به تاخیر افتاد. کاربرد کیتوزان به ویژه غلظت 20 گرم در لیتر باعث افزایش اسید آبسیزیک و کاهش اسید جیبرلیک در جوانه‏های تاک شد. به علاوه تیمار 20 گرم در لیتر موجب افزایش 16/15 درصدی مقدار آب جوانه و کاهش 24/33 درصدی نشت یونی نسبت به تاک‏های شاهد شد. بیشترین مقدار پرولین، پروتئین، کربوهیدرات، قندهای محلول، فنول کل و فعالیت آنزیم‏های آنتی­اکسیدان مربوط به تاک‏های تیمار شده با غلظت 10 و 20 گرم در لیتر کیتوزان بود. همچنین، کمترین مقدار مالون­دی­آلدهید (19/3 میکرومول در گرم وزن‏تر) و پراکسید هیدروژن (34/5 میکرومول در گرم وزن‏تر) در جوانه تاک‏های تیمار شده با غلظت 20 گرم در لیتر مشاهده شد. با افزایش غلظت کیتوزان مقدار رنگیزه‏های فتوسنتزی برگ و پلی­آمین‏ها در جوانه افزایش یافت. همچنین تاک­های تیمار شده با غلظت 10 گرم در لیتر، مقدار پتاسیم، فسفر و کلسیم بیشتری داشتند. به طور کلی محلول­پاشی با غلظت 10 و 20 گرم در لیتر کیتوزان در مرحله نوک­پنبه­ای جوانه با تاثیر بر مقادیر هورمون­ها، پلی­آمین­ها و دیگر شاخص­های فیزیولوژیکی ضمن القاء تحمل به سرما، تا 6 روز باعث تاخیر در زمان شکفتن جوانه‏های انگور یاقوتی شد.