توانمندسازی سیاسی زنان در برنامه‌های پنجم و ششم توسعه در ایران

Abstract

به توجه به نقش روزافزون زنان در توسعه کشورها، امروزه علاوه بر دولت‌ها، برخی از نهادهای جهانی مانند مجمع جهانی اقتصاد، مسائل جنسیتی را رصد کرده‌، اقدام به امتیازدهی و رتبه‌بندی کشورها می‌کنند. مجمع جهانی اقتصاد بر اساس چهار شاخص فرصت و مشارکت اقتصادی، پیشرفت تحصیلی، سلامتی و بقا و توانمندسازی سیاسی، از سال 2006 به بعد سالیانه گزارش‌های خود را ارائه داده است. با توجه به اینکه ایران در شاخص توانمندسازی سیاسی نسبت به سایر شاخص‌ها ضعیف‌تر عمل کرده و همواره در انتهای جدول رتبه‌بندی مجمع قرار دارد، پژوهش حاضر قصد دارد دیدگاه دو برنامه توسعه متفاوت را نسبت به شاخص توانمندسازی سیاسی زنان مورد بررسی قرار دهد. از آنجا که برنامه پنجم توسعه در دولت احمدی‌نژاد و برنامه ششم در دولت روحانی تدوین و اجرایی گشته‌اند، این پرسش مطرح می‌شود: برنامه‌های پنجم و ششم توسعه چه دیدگاهی نسبت به شکاف جنسیتی در شاخص توانمندسازی سیاسی زنان داشته‌اند؟ به نظر می‌رسد در دولت اعتدال و بنابراین در برنامه ششم توسعه توجه بیشتری به مشارکت زنان در امر توسعه کشور و در نتیجه توانمندسازی سیاسی زنان صورت گرفته باشد. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل مضمون در ابتدا متن قانون برنامه‌های توسعه پنجم و ششم را بررسی کرده، سپس با استخراج مضامین پایه‌ای، سازمان‌دهنده و فراگیر، میزان توجه دولت‌های اصولگرا و اعتدال به شاخص فوق را به دست آورده استمی‌آورد. در ادامه با بررسی اقدامات دولت‌های اصولگرا و اصلاح‌طلب در زمینه توانمندسازی سیاسی زنان و همچنین امتیاز و رتبه ایران در مجمع جهانی اقتصاد، به مقایسه شکاف جنسیتی در شاخص فوق در برنامه‌های پنجم و ششم پرداخته است.