تحلیل مقایسه‌ای حقوق سیاسی زنان در تمدن اسلامی و اسناد بین‌المللی

Abstract

تمدن اسلامی رویکردی جهان‌شمول به حقوق زنان داشته و از گذشته‌ای که در آن زنان از کوچک‌ترین حقوق محروم بوده‌اند تا امروزه که اسناد بین‌المللی زیادی برای احقاق حق زنان به وجود آمده؛ همواره زنان را مورد توجه قرار داده است. بر همین اساس هدف این پژوهش تحلیل مقایسه‌ای حقوق سیاسی زنان در تمدن اسلامی و اسناد بین‌المللی بوده و به دنبال پاسخ به این سؤال است که آیا اساساً حقوق سیاسی زنان در اسلام در مقایسه با اسناد بین‌المللی رعایت نشده است؟ روش بررسی این پژوهش کیفی و اسنادی است که در آن محقق اسناد پژوهشی معتبر مانند آیات و روایات را مورد واکاوی و تحلیل قرار می‌دهد و بر اساس بهره‌گیری از آیات قرآن کریم، روایات و احادیث و همچنین تفسیرهای مرتبط با این آیات و روایات نتایج و تفاسیر ارائه شده است. یافته‌های این بررسی نشان داده است که تمدن اسلامی به عنوان یکی از قدیمی‌ترین رویکردهای قابل اعتماد، همواره نگاه مثبتی به احقاق حق زنان در عرصه‌های مختلف به ویژه در عرصه‌های سیاسی داشته است. بررسی تطبیقی حقوق سیاسی زنان در شریعت اسلام و اسناد بین‌المللی نشان می‌دهد که هر دو منشأ حقوق سیاسی زنان هستند، اما تفاوت‌هایی در جزئیات و اجرای آن‌ها وجود دارد. اسلام به زنان حق شرکت در تصمیم‌گیری‌های سیاسی و انتخابات محلی و ملی می‌دهد. آیات قرآن و روایات پیامبر اسلام (ص) بیان می‌کنند که زنان مسلمان حق و وظیفه دارند در امور جامعه و امور مسلمانان مشارکت کنند. در اسناد بین‌المللی، حقوق سیاسی زنان نیز تأیید شده است. منشور ملل متحد، اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی، حقوق سیاسی زنان را به‌عنوان حقوق انسانی اساسی تأیید می‌کنند. این اسناد به زنان حق رأی، حق شرکت در انتخابات و حق داشتن در ساختارهای تصمیم‌گیری سیاسی را اعطا می‌کنند.