کاربرد مدل HEC-RAS در ارزیابی الگوی تغییرات رسوب‌گذاری بخش‌هایی از رودخانه تالار

Abstract

حوضه آبریز رودخانه تالار در استان مازندران هرساله شاهد سیلاب‏های بزرگ با حجم رسوب انتقالی بسیار زیاد می‏باشد. برای بررسی انتقال رسوب از حوضه‏ی آبریز مذکور، 11 کیلومتر از رودخانه تالار در پنج بازه مکانی در فواصل 4/22- 7/24، 2/18 -5/20، 5/17- 00/18، 75/16- 5/17 و 5/11 – 75/16 کیلومتر از محدوده شهری از دریا ملاکلا- نجار کلا تا عرب روشن انتخاب شد تا الگوی تغییرات رسوب‌گذاری و فرسایش در بازه زمانی پنج ساله (1400- 1395) با توجه به قابلیت‏های مدل HEC-RAS، موردبررسی قرار گرفت. برهمین اساس از آمار بلندمدت ایستگاه هیدرومتری کیاکلا، در شرایط سیلاب با دوره‏ی بازگشت‏های 2، 10، 25، 50 و 100 ساله برای حوضه‏ی آبریز ایستگاه مذکور انتقال رسوب و حجم آورد رسوب تجزیه‌وتحلیل و بررسی شد. نتایج نشان داد مجموع رسوب ورودی در طول کل شبیه‏سازی در ابتدای دوره از مجموع رسوب در انتهای دوره شبیه‏سازی به میزان 9/0 میلیون تن کمتر و رودخانه در اکثر مواقع به‌صورت فرسایش‌پذیر است. همچنین متوسط ارتفاع رسوب در بازه مکانی اول (4/22- 7/24) 11 سانتیمتر و میزان رسوب‌گذاری 6 میلیون تن و رسوب‌گذاری قابل‌توجه می‌باشد. در بازه مکانی دوم (2/18 -5/20) میزان رسوب‌گذاری تقریباً 1 میلیون تن می‌باشد. در بازه مکانی سوم نیز نتایج کم‌وبیش مشابه وجود دارد. در بازه مکانی چهارم شرایط از نظر عمق و حجم فرسایش برای برداشت مناسب نیست. بازه مکانی پنجم (5/11 – 75/16) میزان فرسایش به‌طور تقریبی 3/8 میلیون تن به دست آمده است. دامنه تغییر ارتفاع فرسایش در بازه مکانی پنجم از 10 الی 20 سانتیمتر متغیر است.