کارکرد عدالتی مسئولیت مدنی، از منظر تطبیقی حقوق اسلام و کامن‌لا

Abstract

کارکرد عدالتی قواعد حقوقی‌‌، خصوصاً‌ حقوق مسئولیت مدنی یکی از موضوعاتی است که مورد توجه صاحب‌نظران قرار گرفته است. با توجه به اینکه سیستم حقوق اسلامی و کامن‌لا در بعضی از جهات وجه مشترک دارند، کارکرد عدالتی‌ حقوق مسئولیت مدنی این دو‌ سیستم،‌ به روش توصیفی ـ‌‌‌ تحلیلی مورد بررسی تطبیقی قرار گرفته است و روشن شده که نگاه به عدالت، در سیستم کامن‌لایی، از «وضعیت» به «نظریه» متحول شده است. کارکرد عدالتی حقوق مسئولیت مدنی، مطابق این دیدگاه به رویکرد ارتباطی، بنیان‌گرا، ترکیبی و واقع‌گرا بررسی شده است اما اتفاق دارند که هدف حقوق‌ مسئولیت مدنی‌ تأمین عدالت اصلاحی عنوان شده است. در حقوق اسلامی،‌ ظاهر ادله در این است که عدالت معیاری برای تمام امور و موضوعات است که کارکرد آن در حقوق مسئولیت مدنی ترمیمی می‌باشد. این تفاوت رویکرد، در اختیار قاضی در تعیین میزان غرامت، و نیز در موارد تعدد عاملین، در نحوۀ اعمال مسئولیت به روش تمام یا نسبی، مؤثر است.