توصیف، توصیف‌گر و توصیف‌شنو در شعر «عقاب» پرویز ناتل خانلری بر پایۀ نظریۀ توصیف‌شناسی

Abstract

این پژوهش با هدف بررسی دقیق نقش توصیف در شعر «عقاب» پرویز ناتل خانلری، نظریۀ توصیف‌شناسی را به کار گرفته و با نقد دیدگاه‌های قبلی دربارۀ توصیف و ارائۀ نگاهی تازه دربارۀ چیستی توصیف در ادبیات، به دنبال یافتن پاسخ‌هایی برای پرسش‌هایی مانند نقش توصیف‌گر و توصیف‌شنو، امکان‌سنجی تفاوت توصیف‌گر و راوی و تفاوت توصیف‌شنو و روایت‌شنو و همچنین تأثیر توصیف بر سبک و موفقیت اثر است. با استفاده از روش تلفیقی فلسفۀ تحلیلی و نظریۀ توصیف‌شناسی، همراه با روش داده‌کاوی آماری، شعر عقاب خانلری، به‌طور دقیق تحلیل شده ‌است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که توصیف در شعر عقاب نقش بسیار مهمی در خلق تصویر ذهنی، انتقال مفاهیم و ایجاد ارتباط با خواننده دارد. همچنین، این پژوهش ضمن اصلاح و تکمیل گونه‌شناسی توصیف، به بررسی ارتباط بین عناصر روایی و توصیفی و ارزیابی کمی و کیفی توصیف‌ها در متن پرداخته است. نتایج نشان می‌دهد که نظریۀ توصیف‌شناسی با تکامل و توسعه، می‌تواند به ابزاری قدرتمند برای تحلیل عمیق و همه‌جانبۀ آثار ادبی تبدیل می‌شود. همچنین، به درک بهتر شعر عقاب و پیچیدگی‌های آن کمک می‌کند. یافته‌ها می‌تواند برای منتقدان و نظریه‌پردازان ادبی، پژوهشگران و نویسندگان و همچنین در تحقیقات مرتبط با هوش مصنوعی مبتنی بر مدل‌های زبانی مفید باشد.