آشکارسازی رخداد بارش سنگین اردیبهشت ماه 1403 با استفاده از تصاویر ماهواره سنتینل 1 (مطالعه موردی: استان خراسان رضوی)

Abstract

هدف از تحقیق حاضر بررسی بارش سنگین و سیلاب رخداده در اردیبهشت ماه 1403 خراسان رضوی می‌باشد. در این مطالعه با بررسی داده های بارش اردیبهشت ماه خراسان رضوی مشاهده شد که اوج بارش شدید در روز 27، 28 و 29 اردیبهشت ماه بوده است، سپس این دوره برای مطالعه در نظر گرفته شد. جهت تحلیل همدیدی این بارش سنگین از نقشه های روزانه تراز های سطح زمین، 500 هکتوپاسکال، امگا، چرخندگی و وزش رطوبتی تراز 850 هکتوپاسکال استفاده شد. داده‌های مربوط به تعیین مناطق دارای سیل نیز با استفاده از تصاویر ماهواره سنتینل در محیط گوگل ارث انجین تهیه و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که سامانه کم‌فشار در جنوب شرقی ایران و شمال غرب پاکستان با حرکت خود هوای گرم و مرطوب را از مناطق جنوبی به شمال شرق ایران هدایت ‌می‌کند. این سامانه در 29 اردیبهشت 1403 هوای مرطوب را به سمت شمال شرق ایران هدایت کرده، و باعث افزایش رطوبت در این منطقه شده است که این افزایش رطوبت در ترکیب با دماهای بالاتر، باعث افزایش دمای بیشتر و افزایش بارش شدید در این منطقه شده است. نقشه تراز 500 هکتوپاسکال نیز شکل گیری ناوه‌ای عمیق در غرب ایران و فرود ضعیف در شمال شرق ایران را نشان می‌دهد که به تدریج فرود موجود در شمال شرق ایران قوی‌تر شده و خطوط هم ارتفاع به هم نزدیک شدند و ناپایداری ایجاد کرده است همچنین مسیر حرکت رطوبت غربی شرقی_بوده و از طریق دریای خزر به سمت شمال شرق ایران حرکت کرده است. همچنین تصاویر ماهواره‌ای سنتینل نشان دهنده‌ی افزایش بارش ناشی از ناپایداری‌های جوی و حرکت سامانه‌های کم‌فشار؛ به‌ویژه در مناطق مرکزی، شرق و جنوبی استان می‌باشد. مساحت محاسبه شده‌ی سیلاب 6822.9 کیلومتر مربع برآورد شده است که تأثیر قابل توجهی بر هیدرولوژی و جغرافیای منطقه داشته است و می‌تواند پیامدهای مهمی برای کشاورزی، زیرساخت‌ها و اکوسیستم‌های خراسان رضوی در پی داشته باشد.