بررسی تطبیقی مصداق «اهل‌بیت» در آیه تطهیر از منظر مفسران اهل سنت و تشیع با تکیه بر روایات

Abstract

یکی از بزنگاه‌های مهم و مورد اختلاف بین اهل سنّتّ وتشیّع، تعیین مصداق اهل‌بیت m در آیه تطهیر می‌باشد. با توجه به نقش اساسی این فراز از آیه 33 سوره احزاب، در حوزه اعتقادی آنها، پژوهشگر با واکاوی مفاهیم به کار رفته در آیه و ارتباط لفظی و سیاقی میان آن‌ها و همچنین بیان دیدگاه مفسران اهل سنت و شیعه، مفهوم اصلی و واقعی اهل‌بیت( در آیه تطهیر را شناسایی می‌کند. از میان مفسران اهل سنت، برخی از آنها مصداق اهل‌بیت را فقط در بستگان سببی پیامبرj یعنی زنان پیامبرj معنا کرده‌اند و برخی دیگر مصداق آن را علاوه بر زنان، پنج تن آل عبا؛ پیامبر اسلام، علی، فاطمه، حسن و حسین می‌دانند. اما مفسران شیعه و برخی از مفسران اهل سنت قائل هستند که مراد از اهل‌بیت فقط پنج تن آل عبا هستند و لاغیر. با بررسی انجام گرفته، دلایل مفسران فریقین را می‌توان در سه محور روایی، ادبی و سیاقی تقسیم کرد. آنها با استناد به روایات از ام‌سلمه، عایشه و عکرمه و نیز بررسی مفهوم اهل‌بیت و ضمایر به کار رفته در آیات 28 تا 34 سوره احزاب و همچنین وحدت و عدم وحدت سیاق آیه تطهیر با آیات قبل و بعد، اقوال خود را پایه‌ریزی کرده‌اند. سؤال اصلی در این پژوهش این است که مراد و مقصود واقعی از اهل‌بیت در آیه تطهیر چی کسانی هستند.؟