بررسی فرآیندهای واجی در زبان کردی فیلی(ایلامی) در قالب نظریه مورایی

Abstract

نظریۀ مورایی یکی از نظریه‌های مطرح در واج‌شناسی جزء مستقل است که در آن، میزان کشش واحدهای واجی و وزن هجا مورد بررسی قرار می­گیرد. مطالعۀ حاضر از نوع توصیفی– تحلیلی است که در چارچوب نظریۀ مورایی به بررسی و توصیف فرایندهای واجی در گویش فیلی پرداخته است. داده‌های پژوهش به روش میدانی و از طریق گفت‌وگو و مصاحبۀ مستقیم با 60 نفر از گویشوران کرد، که اغلب مرد بودند، گردآوری و ثبت و ضبط گردید و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج بررسی­ها نشان داد که به طور کلی، فرایندهای واجی موجود گویش ایلامی، عبارتند از: همگونی، قلب واجی، تضعیف (حذف، نرم‌شدگی، مرکزی‌شدگی و تشدیدزدایی)، تقویت (از قبیل درج همخوان و واکه که موجب افزایش تعداد موراها و تعداد هجاهای بعضی کلمات می‌شود) و کشش جبرانی. در تعدادی از واژه­ها نیز چند فرایند واجی به صورت همزمان رخ می‌دهد که به آن فرایند چندگانه می‌گویند؛ به طور کلی، نتیجه این فرایندها حذف وزن هجا نیست؛ بلکه حفظ وزن واژه است