ویژگیهای زمین لرزه ویرانگر هشتم خرداد ماه 83 بلده- کجور در البرز مرکزی با تحلیل شکل موج میدان دور

Abstract

در این مقاله، ویژگیهای چشمه زمین لرزه ویرانگر هشتم خرداد ماه 83 بلده- کجور به روش برگردان شکل موج ثبت شده در میدان دور بررسی می شود. از مشاهدات صحرایی و فعالیت پس لرزه ها به عنوان اطلاعات تکمیلی برای تعیین پارامترهای چشمه استفاده شده است. چشمه زمین لرزه اصلی دست کم به‌صورت سه زیر رویداد مدل شده است. شکستگی با رویداد اول در محل کانونی شروع و به طور عمده یک طرفه به سمت باختر گسترش یافته است. جا به جایی اصلی، در 10 ثانیه اول رخ داده است و جهت یافتگی، عمده‌ترین عامل برای گسترش شدت در ناحیه کانونی است. سازوکار به دست آمده عمدتا رورانده بوده و با سازوکار دیگر زمین لرزه ها و عملکرد نیروهای زمین ساختی در این منطقه همخوانی دارد. گشتاور لرزه ای حدود 1018*4/1 نیوتن متر و بزرگی گشتاوری 6/3 محاسبه شده است. مدت دوام بزرگ‌ترین رویداد حدود 7 ثانیه و طول شکستگی 20 کیلومتر تعیین شده و بیشترین جابجایی حدود 120 سانتیمتر و افت تنش 25 بار برآورد شده است. توزیع حرکت نیرومند زمین، دو ناحیه با شتاب زیاد را نشان می‌دهد. بدین ترتیب، یا چشمه مسبب چند رویدادی بوده و یا محیط باعث تشدید حرکت شده است. این ابهام را می‌توان با مطالعات صحرایی رفع کرد. شواهد و شتابنگاشتهای ثبت شده در ناحیه بلده نشان می دهد که حرکت نیرومند زمین به هنگام زمین لرزه اصلی شدید بوده است. گرچه البرز مرکزی از لحاظ تاریخی لرزه خیز بوده ، اما زمین لرزه ای با قدرت زمین لرزه اخیر در حوالی بلده، در صد سال گذشته رخ نداده است. از لحاظ مهندسی، باید از ویژگیهای حرکت زمین لرزه بلده- کجور برای طراحی سازه های مقاوم در ناحیه آسیب دیده بهره جست.