نقش مالکیت بانکی در تأثیر اعتبارات بانکی بر سرمایه‌‌گذاری بخش کشاورزی ایران: کاربرد روش MIDAS-GARDL

Abstract

بخش کشاورزی همچنان سهم قابل‌توجهی در اقتصاد ایران دارد اما متاسفانه سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی ایران بسیار پایین است. از این‌‏رو، افزایش سرمایه‌گذاری در این بخش اهمیت دارد. بدین منظور، لازم است عوامل تقویت‌کننده این متغیر شناخته شوند. یکی از این عوامل، تسهیلات بانکی است که بر اساس برخی نظریه‌های اقتصادی، موجب افزایش رشد و سرمایه‌گذاری می‌شود. برخی از اقتصاددانان بر این باورند که این تأثیر به نوع مالکیت بانک (دولتی یا خصوصی بودن آن) بستگی دارد. گروهی نیز معتقدند که تسهیلات بانک‌های دولتی بیشتر موجب سرمایه‌گذاری می‌شود اما برخی دیگر خلاف این نظر را دارند. بنابراین، ضروری است پژوهش‌هایی بدین‏گونه پرسش‌ها پاسخ دهند که «نوع مالکیت بانک‌‌ها چه نقشی در اثرگذاری تسهیلات بانکی ایفا می‌کند؟». در این راستا، هدف مطالعه حاضر بررسی تأثیر تسهیلات بانکی بر سرمایه‌گذاری بخش کشاورزی با تأکید بر نقش مالکیت بانک‌ها بود. بدین منظور، از روش‌ MIDAS-GARDL استفاده شد. داده‌های فصلی‌ مورد استفاده از زمستان 1388 تا زمستان 1401 را پوشش می‌داد و جامعه آماری تحقیق شامل بخش کشاورزی ایران بود. یافته‌های تحقیق نشان داد که در کل، تأثیر تسهیلات بانکی مثبت است، اما تسهیلات اعطایی بانک‌های دولتی در مقایسه با بانک‌های خصوصی تأثیر بیشتری بر سرمایه‌گذاری بخش کشاورزی دارد (مطابق دیدگاه طرفداران دخالت در اعطای تسهیلات بانکی)؛ افزون بر این، درآمدهای نفتی تأثیر مثبت و نرخ ارز و نرخ سود تأثیر منفی بر سرمایه‌گذاری دارد. با توجه به نتایج پژوهش حاضر، پیشنهاد می‌شود که تسهیلات بانکی کافی با نرخ سود پایین با اولویت پرداخت توسط بخش دولتی در راستای تشویق سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی اختصاص یابد.