تأثیر روش‌های کاشت روی پشته‌های دائمی بلند، بی‌خاک‌ورزی و خاک‌ورزی مرسوم بر عملکرد محصول و بهره‌وری آب در تناوب گندم-ذرت علوفه‌ای

Abstract

در این پژوهش، اثر روش‌های خاک‌ورزی و کاشت (کاشت روی پشته‌های دائمی، بی‌خاک‌ورزی و خاک‌ورزی مرسوم) بر ویژگی‌های خاک شامل جرم مخصوص ظاهری، رطوبت و کربن آلی و مصرف آب، بهره‌وری آب و عملکرد محصول در تناوب ذرت علوفه‌ای-گندم در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تیمار و شش تکرار بررسی شد. نتایج بررسی­ها نشان داد که تیمار کاشت روی پشته‌های دائمی بیشترین عملکرد ذرت علوفه‌ای (33/95 تن در هکتار) و گندم (01/7 تن در هکتار) و تیمار بی‌خاک‌ورزی کمترین عملکرد ذرت علوفه‌ای (06/87 تن در هکتار) و گندم (23/5 تن در هکتار) را دارد که با روش خاک‌ورزی مرسوم اختلاف معنی‌دار ندارد. نتایج همچنین نشان داد که ذرت علوفه‌ای در روش خاک‌ورزی مرسوم بیشترین مقدار مصرف آب (9531 مترمکعب در هکتار) را دارد، و کمترین مقدار مصرف آب (8155 مترمکعب در هکتار) مربوط به روش بی‌خاک‌ورزی است، اما به دلیل تغییرات عملکرد محصول متناسب با آب مصرفی، بین تیمارها از نظر بهره‌وری مصرف آب اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد. گندم در روش کاشت روی پشته‌های دائمی بیشترین مقدار مصرف آب (7177 مترمکعب در هکتار) را داشت اما از نظر بهره‌وری مصرف آب گندم اختلاف معنی‌داری بین تیمارهای خاک‌ورزی و کاشت وجود نداشت. روش‌های بی‌خاک‌ورزی حفظ رطوبت لایۀ صفر تا 20 سانتی‌متری خاک را در کشت ذرت علوفه‌ای افزایش داد (حدود 11 درصد) ولی در کشت گندم کمکی به افزایش حفظ رطوبت خاک نکرد.