تاملی در دلایل ثبت برخی از اسانید در نهج البلاغه‏ با وجود حذف گستردۀ اسانید

Abstract

نهج البلاغه یکی از مهم‌ترین منابع حدیثی شیعه است که به دلیل ‏فقدان سند روایاتش، همواره مورد انتقاد قرار گرفته است. ‏سید رضی ‏‏93 ‏درصد روایت ‏‏نهج البلاغه را بدون سند آورده است. منتقدان این امر را ‏متوجه او دانسته‌اند، زیرا او به اهمیت جایگاه سند ‏در پذیرش ‏روایت آگاه ‏بوده است. پرسش این ‏‏است که با توجه به اهمیت ذکر سند در روایات و ‏آگاهی مؤلف از اهمیت آن، دلایل سید ‏رضی در ‏حذف سند روایات نهج ‏البلاغه چیست؟ از سوی ‏دیگر ‏سید رضی در نزدیک به 7 درصد روایات ‏نهج البلاغه نام یک یا چند ‏راوی را ‏آورده است که این امر با رویکرد ‏کلی وی در این کتاب متعارض ‏است. در ‏این مقاله، با روش توصیفی-‏تحلیلی، به بررسی دلایل ‏حذف ‏سند روایات نهج البلاغه پرداخته شده ‏است. بر اساس نتایج این پژوهش، دلایل ‏حذف سند ‏روایات نهج البلاغه ‏عبارتند از: ‏‏«رویکرد ‏ادبی»، «وثوق الصدور» و «منابع فاقد سند». بررسی ‏روایات دارای سند- تک راوی یا بیشتر- نشان ‏دهندۀ «عمق ‏دقتهای ‏‏رجالی»، ‏‏«تمایز راویان شیعه از دیگر راویان»، «استفاده از آثار مکتوب» ‏و «اهمیت انتساب سخن به امام علی (ع)» است.‏