تبیین برداشت کشاورزان از مفهوم خشکسالی و راهبردهای مقابله با آن در شهرستان باوی

Abstract

این پژوهش با هدف کلی بررسی موانع سازگاری کشاورزان با خشکسالی انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی کشاورزان شهرستان ‏باوی بود. حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 350 نفر از کشاورزان با روش‏ نمونه‌‏گیری خوشه‌‏ای با انتساب متناسب برای مطالعه انتخاب شدند. ابزار اصلی پژوهش پرسشنامه‌‏ای محقق ساخت با مقیاس طیف لیکرت بود که روایی آن توسط گروه متخصصان موضوعی و پایایی آن توسط ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی تأیید شد که مقدار آلفای کرونباخ برای بخش موانع و راهبردهای سازگاری به ترتیب 820/0 و 780/0 بدست آمد. تجزیه و تحلیل داده‌‏ها در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی توسط نرم افزار‏های SPSS و Lisrel انجام شد. نتایج نشان داد که نزدیک به 50 درصد از کشاورزان مورد مطالعه درک درستی وضعیت خشکسالی، بارش و دما در منطقه نداشتند. علاوه بر این، نتایج نشان داد که دو راهبرد «تسطیح زمین» و «استفاده از دانش بومی» به عنوان مهم‌ترین راهبردهای سازگاری کشاورزان در برابر خشکسالی شناسایی شد. همچنین نتایج نشان داد دو مانع «عدم دسترسی به اطلاعات به موقع آب‌وهوایی» و «عدم‌دسترسی به منابع آب» به عنوان مهمترین موانع سازگاری کشاورزان در برابر خشکسالی شناسایی شد. در نهایت تحلیل عاملی تاییدی موانع سازگاری کشاورزان در شرایط خشکسالی را در عوامل اقتصادی، زیرساختی، فنی و اطلاعاتی و اجتماعی-انسانی طبقه‌‏بندی کرد. بر اساس نتایج پیشنهاد می‌‏شود جهت توسعه راهبردهای سازگاری حمایت‏‌های اقتصادی و آموزشی از کشاورزان به عمل آید.