بررسی اثر تنش خشکی بر رشد و ویژگی‌های ریختی نهال سنجد (.<i>Elaeagnus angustifolia</i> L)

Abstract

از مهم‌ترین مشکلات مناطق خشک و نیمه‌خشک، وجود تنش‌های غیرزنده محیطی به‌ویژه تنش خشکی است که رشد و نمو گیاهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. گونه سنجد از جمله گونه‌های مقاوم به خشکی بوده و از آن، برای احیای مناطق بدون پوشش گیاهی، حفاظت خاک و ایجاد فضای سبز استفاده می‌گردد. جهت بررسی اثر تنش خشکی، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی بر روی نهال‌های یک‌ساله سنجد با چهار سطح تنش شامل شاهد (100% آب قابل دسترس)، تنش ملایم (75% آب قابل دسترس)، تنش متوسط (50% آب قابل دسترس) و تنش شدید (25% آب قابل دسترس) در شهر سمنان انجام شد. نتایج به‌دست آمده نشان داد که اختلاف معنی‌داری میان سطوح تنش خشکی از نظر ارتفاع و قطر نهال وجود نداشته اما از نظر تعداد برگ، زنده‌مانی، شادابی، وزن خشک ریشه و وزن خشک ساقه اختلاف معنی‌داری بین تیمارها وجود داشت. بیشترین تعداد برگ (25 عدد)، شادابی (> 95درصد)، وزن خشک ریشه (>5گرم) و وزن خشک ساقه (>8 گرم) در گروه شاهد و تنش ملایم بوده و با افزایش تنش خشکی از تعداد برگ، زنده‌مانی، شادابی، وزن خشک ریشه و وزن خشک ساقه کاسته شد. در رابطه با زنده‌مانی نهال‌ها نیز مشخص شد که زنده‌مانی در تمامی سطوح تنش خشکی به غیر از تنش شدید، 100 درصد بوده اما در تنش شدید زنده‌مانی نهال‌ها به‌تدریج بعد از گذشت 7 ماه صفر می‌شود. به‌طورکلی، نتایج به‌دست آمده نشان داد که بهترین نتیجه که هم رویش قابل قبول بوده و هم مصرف آب بهینه باشد، در تنش ملایم قابل دسترس (75% آب قابل دسترس) است، البته این گونه قادر به تحمل تنش خشکی متوسط (50% آب قابل دسترس) نیز بوده و توانسته در این تنش زنده‌مانی 100 درصد داشته باشد. حتی به لحاظ وزن خشک ساقه (5/7 گرم) تفاوت معنی­داری با نمونه شاهد نشان نداده است. بنابراین می‌توان عنوان نمود که گونه سنجد گونه‌ای مقاوم به تنش آبی است. از این رو می‌توان جهت کاشت در فضای سبز مناطقی با اقلیم خشک، از این گونه استفاده شود.