بررسی تحولات ساختار فضایی شهر تهران و تاثیر طرح توسعه‌محور پیاده بر آن با استفاده از تکنیک نحو فضا، مورد مطالعاتی: طرح توسعه‌محور پیاده 17 شهریور

Abstract

شهر تهران و ساختار فضایی آن تحت تاثیر شرایط مکانی، زمانی و سایر عوامل اقتصادی و اجتماعی در گذر زمان تغییر و توسعه یافته است. به منظور دستیابی به درک صحیح، از چگونگی تاثیر تغییرات ساختار فضایی و طرح‌های توسعه جدید در محدوده تاریخی شهر، مانند طرح توسعه‌محورهای پیاده، ضرورت شناخت پیشینه شهر و نیز سیر تحول کالبدی فضایی آن فراهم می‌آید تا از این راه عوامل موثر بر بروز تحولات فضایی مورد واکاوی قرار گیرد. در این پژوهش دگرگونی ساختار فضایی شهر، طی دوره‌های تاریخی، بر اساس تحلیل تغییرات میزان هم‌پیوندی روش نحو فضا، انجام می‌گردد. تعیین میزان هم‌پیوندی در مقیاس‌های محله‌ای و فرا‌‌محله‌ای خیابان‌های واقع در محدوده تاریخی، نقش به‌سزایی در ارزش‌گذاری و اولویت‌بندی آن‌ها به منظور پذیرش طرح توسعه‌محور پیاده را دارد، که این پژوهش نتایج اجرای چنین طرح‌هایی را موثر بر انجسام و هم‌پیوندی ساختار تاریخی شهر تلقی می‌نماید و از سوی دیگر نحوه شکل‌گیری آن خیابان خاص قبل از تبدیل شدن به محور پیاده را موثر بر مطلوبیت پیاده‌پذیری آن می‌داند، به‌همین دلیل نگارندگان خیابان‌های واقع در محدوده تاریخی شهر را دسته‌بندی نموده‌اند. این پژوهش از نظر ماهیت و هدف در دسته پژوهش‌های کاربردی قرار می‌گیرد و از راهبرد تفسیری- تاریخی به منظور بازخوانی تحولات کالبدی- ساختاری شهر تهران بهره گرفته، سپس از شبیه‌سازی و تحلیل محتوا، داده‌ها را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. یافته‌های حاصل بیانگر آن است که پیاده‌مداری در خیابان 17 شهریور به عنوان موردپژوهی نه‌تنها به حفظ ارزش هم‌پیوندی و انسجام مرکز تاریخی شهر کمک نمی‌کند، بلکه سبب تضعیف شاخصه‌های دسترسی و هم‌پیوندی در مقیاس محله‌ای و فرامحله‌ای می‌گردد.