ارزیابی ویژگی‌های فضایی داخلی خانه‌های آپارتمانی با بهره‌گیری از روش دلفی، مورد مطالعاتی: محلات گلشهر شمالی و نظرآباد شهر بندرعباس

Abstract

فضای داخلی خانه‌‌های آپارتمانی دارای ویژگی‌‌هایی هستند که بر رضایتمندی ساکنان و کیفیت سکونت اثرگذار هستند، از این رو، این پژوهش به دنبال بررسی و ارزیابی ویژگی‌‌های فضایی داخلی در خانه‌‌های آپارتمانی است؛ بدین منظور میزان اهمیت و تحقق ویژگی‌‌های فضایی داخلی خانه‌‌های آپارتمانی در موردپژوهی محلات گلشهر شمالی و نظرآباد شهر بندرعباس ارزیابی و مقایسه گردید و از گروهی از متخصصین طراح و محقق مسکن با سابقه 20 تا 40 سال در شهر بندرعباس تحت روش دلفی بهره گرفته شد. این پژوهش از نوع بنیادی است و گردآوری داده‌‌ها به صورت مطالعات کتابخانه‌‌ای و بازدیدهای میدانی از موردپژوهی محلات صورت گرفت. در یافته‌های بخش مبانی نظری، پس از بررسی منابع کتابخانه‌ای، 28 ویژگی‌‌ فضایی شناسایی شدند و در دو دسته کلی ویژگی‌های فضایی «ساختاری- عملکردی» و «کیفی- روان‌شناختی» دسته‌‌بندی شدند و سپس در قالب پرسش‌نامه طیف لیکرت در اختیار ده متخصص قرار گرفتند تا میزان اهمیت و تحقق ویژگی‌‌های فضایی در وضع موجود خانه‌‌های آپارتمانی را ارزیابی و رده‌‌بندی نمایند. مطابق با استدلال متخصصین، ضمن تأیید دسته‌‌بندی کلی، مواردی از ویژگی‌های فضایی در خانه‌های آپارتمانی شهر بندرعباس مصداق نداشت و در دور اول پرسش‌نامه دلفی، حذف، تعدیل یا ادغام شده و به 16 مورد کاهش پیدا کردند که به ترتیب اهمیت شامل؛ «هدایت و راهنمایی»، «گشایش فضایی»، «ترکیب فضایی»، «تناسب و مقیاس فضایی»، «فضامندی»، «سلسله‌مراتب فضایی»، «روابط فضایی»، «پویایی فضایی»، «دنجی فضا»، «هماهنگی و تعادل»، «تفکیک فضایی»، «انعطاف‌‌پذیری فضا»، «تنوع فضایی»، «تمایز فضایی»، «پیوستگی فضایی» و «خاطره‌‌انگیزی فضا» هستند. در مقایسه بین میزان اهمیت و میزان تحقق ویژگی‌‌های فضایی در وضع موجود خانه‌‌های آپارتمانی موردپژوهی، میزان اهمیت هر یک از ویژگی‌‌های فضایی به نسبت تحقق آنان در وضع موجود بیش‌تر است، که بیانگر فقدان ویژگی‌های فضایی مهم در طراحی داخلی فضای خانه‌های آپارتمانی در موردپژوهی شهر بندرعباس است.