ارزیابی وضعیت کیفیت محیط شهری، مورد مطالعاتی: نواحی 2 و 3 شهر مراغه

Abstract

با ظهور مسائل و مشکلات متعدد اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، کالبدی و زیست‌محیطی در شهرهای دنیا در نیمه دوم قرن بیستم که ناشی از رشد شتابان شهرنشینی و عدم ارائه طرح و برنامه مناسب بود، کیفیت محیط شهری به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه تنزل یافته است. بر همین اساس در طول سال‌‌های اخیر کیفیت محیط شهری به یکی از موضوعات بسیار اساسی در حوزه مطالعات انسان و همچنین محیط تبدیل شده است. ارزیابی کیفیت نه تنها بر طبق محیط عینی بلکه همین‌‌طور بر پایه درک افراد از محیطی که به آن متعلق هستند صورت می‌‌پذیرد. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی وضعیت کیفیت محیط شهری نواحی دو و سه شهر مراغه می‌‌باشد. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی-تحلیلی است. مؤلفه‌‌های تحقیق اجتماعی، اقتصادی، عملکردی- کالبدی و زیست‌محیطی هستند که برای تجزیه‌وتحلیل گویه‌‌های مؤلفه‌‌ها از نرم‌افزار SPSS و از آزمون‌‌های آماری تیِ‌‌ تک‌نمونه‌‌ای، رگرسیون گام به گام و تحلیل واریانس یک‌طرفه استفاده شده است. نتایج بررسی نشان می‌‌دهد که در همه مؤلفه‌‌های مورد بررسی کیفیت محیط شهری هر دو ناحیه از حد متوسط سه کم‌تر بوده است. همچنین در بررسی و مقایسه‌‌ی نتایج میانگین شاخص‌‌های کیفیت محیطی در دو ناحیه مورد مطالعه مشخص شد که ناحیه 3 شهر مراغه از لحاظ شاخص‌‌های کیفیت محیطی شرایط بهتری نسبت به ناحیه 2 شهر مراغه دارد و بر اساس نتایج رگرسیون چندگانه مشخص شد که شاخص اجتماعی با بتای 404.‏0 بیش‌ترین تأثیر و شاخص اقتصادی با بتای 311.‏0 کم‌ترین تأثیر را بر میزان کیفیت محیطی نواحی 2 و 3 شهر مراغه دارد. این تحقیق در محدوده مورد مطالعه برای اولین بار انجام شده و کیفیت محیط شهری را از تمامی ابعاد به لحاظ بعد ذهنی شهروندان بررسی کرده است.