تهیه نقشۀ پیشران های اصلی برای آینده پژوهی راهبردی اثرات اجرای طرح سامانۀ گرمسیری بر توسعه دشت های مهران و گدارخوش در راستای مدیریت برنامه ریزی

Abstract

طرح سامانه گرمسیری با اهداف جلوگیری از خروج آب از کشور و ایجاد رشد و توسعه در نواحی گرمسیری به اجرا در می‌آید. دشت‌های مهران و گدارخوش از مهم‌ترین دشت‌های شهرستان مهران می‌باشند که در محدوده طرح سامانه گرمسیری واقع شده‌اند. این پژوهش از لحاظ هدف از نوع کاربردی، از نظر ماهیت بر اساس روش‌های جدید علم آینده‌پژوهشی، تحلیلی و اکتشافی است که با به‌کارگیری ترکیبی از مدل‌های کمی و کیفی انجام گرفته است. داده‌های کیفی با پرسشنامه باز و از طریق مصاحبه و بررسی اسناد، و داده‌های کمی به صورت عددی و از طریق وزن‌دهی پرسشنامه‌های دلفی در دو مرحله انجام شد، مرحلة اول، با استفاده از روش مرور منابع (کتب، مقالات، گزارشات، اسناد)، سیاهه‌ای از مهمترین عوامل مؤثر در توسعه دشت‌های مهران و گدارخوش را در موضوعات مختلف توسعه‌ای تهیه و در اختیار 20 کارشناس که از طریق روش نمونه‌گیری گلوله برفی انتخاب شده بودند، قرار داده شد که به شناسایی 30 پیشران اصلی مؤثر بر توسعه نواحی انجامید. مرحلة دوم، شامل پرسشنامه مرحله اول که در آن 30 پرسشنامه برای تهیه نقشه‌ها و نمودارهای ویژه و نهایتاً عوامل کلیدی تأثیرگذار بر توسعه از طریق وزن‌دهی توسط کارشناسان تکمیل شد. خروجی مدل تحلیل اثر متقابل در نرم افزار میک‌مک، روابط بین متغیرها را نشان می‌دهد که قابلیت تبدیل روابط به ماتریس روابط مستقیم و غیر مستقیم متغیرها، نقشه‌ها و نمودارهای ویژه و تعیین عوامل کلیدی را دارد و با امکانات خود تحلیل آسان روابط و ساختار سیستم را امکان‌پذیر می‌کند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که نحوه توزیع متغیرها در نقشه پراکندگی، حاکی از وضعیت ناپایداری بسیار شدید سیستم است و اکثر متغیرها در اطراف محور قطری صفحه پراکنده و تأثیر پذیر هستند.