برنامه‌ریزی راهبردی بازآفرینی بافت تاریخی شهر «زارچ» براساس روش‌شناسی متاسوات

Abstract

با توجه به افزایش رقابت­های بین ­شهری برای جذب سرمایه­های مالی از طریق سیاست­های مکان­سازی و برندسازی مکانی و ضرورت تقویت جنبه­های رقابت­پذیری شهرها به­منظور جذب این سرمایه­ها، احیا و بازآفرینی بافت­های تاریخی در معرض آسیب، یکی از اهداف چالش­برانگیز برنامه­ریزی شهری معاصر است. هدف پژوهش حاضر تدوین و ارائة راهبردهای بازآفرینی بافت تاریخی شهر زارچ با استفاده از روش­شناسی متاسوات است. در پژوهش حاضر، از دیدگاه­های 20 نفر از متخصصان و کارشناسان حوزة برنامه­ریزی و مدیریت شهری در شهر زارچ برای جمع­آوری اطلاعات مورد نیاز استفاده شده و نمونه­گیری و نحوه انتخاب متخصصان و کارشناسان براساس روش نمونه‌گیری گلوله­برفی انجام شده است. یافته­های پژوهش نشان­داد که اولویت­های برتر شهرداری شهر زارچ برای بازآفرینی شهری بر سه محور اساسی برنامه­ریزی یعنی؛ محور کالبدی، اجتماعی و اقتصادی استوار است. همچنین، چالشی که مدیریت شهری زارچ در زمینة بهره­گیری از منابع فوق با آن مواجه است، وجود مجموعه­ای از شهرهای پیرامونی و مجاور آن با منابع و قابلیت­های مشابه است. در وضعیت فعلی، دو مؤلفة عدم حمایت فنی و مالی از ساخت­وسازها و نیز پایین­بودن میزان سرمایه­گذاری دولتی در زمینة بازآفرینی شهری جز مؤلفه­هایی هستند که نیازمند توجه فوری می­باشند و اثرات منفی ­آن­ها باید در شهر زارچ کاهش پیدا کند. بهره­گیری از بناهای تاریخی برای گسترش ظرفیت­های گردشگری و توانمندسازی گروه­های کم­درآمد؛ جذب سرمایه­گذاری بخش خصوصی از طریق سیاست­های برندسازی مکان و تبلیغ پتانسیل­های بافت تاریخی، تقویت ساختار فضایی شبکه حمل­ونقل از طریق ایجاد اتصالات جدید و گسترش عرض معابر، ایجاد تصویر ذهنی مطلوب از طریق رسانه­های جمعی، تقویت زیرساخت­های عمومی شهری به­منظور توانمندسازی گروه­های کم­درآمد، بهره­گیری از رسانه­های جمعی برای جذب گردشگران بین­المللی با توجه به وجود جاذبه­های تاریخی و ایجاد مشوق­های ساختمانی، مالیاتی و عوارض برای جذب سرمایه­گذاری بخش خصوصی مهمترین راهبردهای بازآفرینی بافت تاریخی شهر زارچ براساس تحلیل تناسب منابع و قابلیت­ها با عوامل بیرونی محسوب می­شوند. بازآفرینی بافت­های تاریخی شهری در یک خلأ جغرافیایی و بدون رقابت­­های بین­شهری برای جذب سرمایه­های مالی ضروری برای بازآفرینی اتفاق نمی­افتد. بر اساس این واقعیت، راهبردهای فوق می­توانند به مثابه شالوده­ای برای تدوین برنامه­های عملیاتی برای افزایش رقابت­پذیری شهر زارچ در زمینة بازآفرینی بافت تاریخی این شهر عمل نمایند.