تحلیل وضعیت تاب آوری شهر مشهد در مواجهه با ناامنی آبی

Abstract

امروزه ناامنی آبی یکی از بزرگ‌ترین خطرات برای حیات بشر محسوب می­شود و شهرها را با چالش­های عدیده­­ای همچون: تهدید سلامت و معیشت شهروندان، کمبود آب سالم و بهداشتی، افزایش فقر شهری، تهدید امنیت غذایی، محدود نمودن توسعة اقتصادی شهری و غیره روبرو نموده است. از این منظر، طی دهه­های اخیر برای حل این چالش و کاهش اثرات آن در شهرها، راه­حل­ها و دیدگاه­های مختلفی مطرح­ شده که یکی از مهم‌ترین این راه­حل­ها، توجه به مفهوم تاب‏آوری شهری بوده که طی سال­های اخیر، توجه زیادی را در حوزة شهرسازی به خود جلب نموده است. به همین منظور، پژوهش حاضر در راستای سنجش وضعیت تاب­آوری شهر مشهد در مواجهه با ناامنی آبی انجام‌ گرفته است. در این پژوهش با روش کمی، ماهیت توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر چهارچوب سنجشی، پرسش­نامه­هایی محقق­ساخته بر اساس طیف لیکرت و با استفاده از فرمول کوکران بین 400 نفر از شهروندان شهر مشهد و همچنین با استفاده از روش گلوله­برفی بین 40 نفر از کارشناسان شرکت آب و فاضلاب شهر مشهد و شرکت آب منطقه­ای خراسان رضوی و 40 نفر از متخصصان و پژوهشگران مرتبط با موضوع پژوهش در سطح شهر مشهد توزیع ‌شده و برونداد آن­ها با آزمون تی­تک نمونه­ای، آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه، مورد تجزیه­وتحلیل قرارگرفته است. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که شهر مشهد از تاب­آوری لازم برای مواجهه با ناامنی آبی و کاهش اثرات آن برخوردار نبوده (پایین­بودن میانگین آن از 3) و در صورت تقویت ظرفیت تاب­آوری آن در بستر تأمین آب آشامیدنی و تصفیه آن برای شهروندان (ضریب همبستگی 868/0)، پایداری محیط­ زیست آب (ضریب همبستگی 729/0)، حکمروایی آب (ضریب همبستگی 698/0)، کاهش بلایای مرتبط با آب (ضریب همبستگی 635/0) و بهره­­وری و مقرون­به‌صرفه بودن تأمین آب آشامیدنی برای شهروندان (ضریب همبستگی 548/0)، می­توان انتظار تحقق امنیت آبی در سطح این شهر را داشت.