شناسایی، مقایسه و ارزیابی مطلوبیت شاخصهای اجتماعی در بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری (مورد مطالعه: محله‌های علوی، نهضت‌آباد و فاطمیه درکلانشهر اهواز)

Abstract

سیستم پویـای شهر پیوسته در‌حـال تغییر و تحول است و در این میـان، با گـذشت زمان مشکلاتی مانند مسائل اجتماعی و ... چهرۀ برخی نقاط شهر را دگرگون کرده است و رنگ و بویی متفاوت از گذشته را که نشانه‌هایی از افول و زوال را در‌بر‌دارد، بر آنها نشانده است. مسئله‌ای که امروزه با آن روبه‌رو هستیم، شناسایی اینگونه بافت‌های شهری است که از چرخۀ متصل با شهر خارج و تبدیل به بافت‌هایی نا‌کارآمد شده است؛ بنابراین شناسایی شاخص‌ها باید به‌گونه‌ای تنظیم شوند که با ارائۀ میزانی برای سنجش، ابهام‌های ممکن را به حداقل رسانند. هدف از پژوهش حاضر بررسی شاخص‌های معرفی‌شده برای شناسایی بافت‌های نا‌کارآمد و تدوین شاخص‌هایی قابل استفاده (حس‌ تعلق‌ اجتماعی، انسجام اجتماعی، همیاری‌ اجتماعی، امنیت اجتماعی‌ و اعتماد اجتماعی) برای انواع بافت‌های ناکارآمد در راستای جبران نقصان‌های موجود در شناسه‌های به‌کار‌رفته در سه محلۀ علوی، نهضت‌آباد و فاطمیه در کلانشهر اهواز است. نوع پژوهش کاربردی و روش تحقیق، پیمایشی با تأکید بر پرسشنامه است. جامعۀ آماری شهروندان ساکن سه محله و حجم نمونه برحسب فرمول کوکران 377 نفر است. برای بررسی نرمال‌بودن توزیع داده‌ها از آزمون کلموگروف-اسمینروف و نیز برای بررسی وضعیت متغیرهای پژوهش از آزمون علامت استفاده شده است. همچنین، وزن‌دهی متغیرها با مدل آنتروپی‌شانون و رتبه‌بندی محله‌ها نیز با استفاده از تکنیک ماباک انجام شده‌ است. یافته‌های پژوهش حاصل از نتایج آزمون علامت نشان می‌دهد که محلۀ فاطمیه با میانگین ضریب تأثیر 02/3 در‌مجموعِ پنج مؤلفۀ انتخابی پژوهش به نسبت دو محلۀ دیگر بیشتر بوده‌ است. همچنین، نتایج حاصل از رتبه‌بندی مؤلفه‌های اجتماعی انتخاب‌شدۀ پژوهش در محله‌های سه‌گانه با استفاده از تکنیک ماباک نشان می‌دهد که محلۀ فاطمیه با مقدار Si (مقدار تأثیر‌گذاری مؤلفه و شاخص‌ها) 221/0 در رتبۀ اول و به‌ترتیب محلۀ نهضت‌آباد با 127/0 و محلۀ علوی با 187/0- در رتبه‌های دوم و سوم قرار گرفته است.