مقایسه اثربخشی زوج درمانی مبتنی بر تصویرسازی ارتباطی و زوج درمانی راه حل محور بر الگوهای ارتباطی در زوجین متعارض

Abstract

مقدمه: تفاوت­‌های بین‌فردی در زوجین زمینه‌ساز تعارضات، و تعارضات زناشویی بخش اجتناب­‌ناپذیر زندگی مشترک شده است که زندگی زوجین را تهدید می‌کند. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی زوج‌درمانی مبتنی بر تصویرسازی ارتباطی و زوج‌درمانی راه‌حل محور بر الگوهای ارتباطی زوجین متعارض انجام شد. روش ‌کار: پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، ‌پس‌آزمون و پیگیری سه ماهه با گروه کنترل بود. جامعه آماری را تمامی زوجین متعارضی که در سال‌­های 1402_1401 به مراکز مشاوره شهر همدان مراجعه کرده بودند تشکیل دادند که پس از غربال­گری با پرسشنامه تعارضات زناشویی (ثنایی ذاکر و همکاران، 1387)، 45 زوج به صورت هدفمند به عنوان نمونه انتخاب و به صورت تصادفی در 3 گروه (دو گروه آزمایشی، یک گروه کنترل) قرار داده شدند (هر‌ گروه 15 زوج). گروه‌های آزمایشی هفته‌ای یک بار در 10 جلسه 90 دقیقه‌ای تحت زوج‌درمانی تصویرسازی ارتباطی (Hendrix و Hunt، 2013) و زوج‌درمانی راه‌حل محور (Macdonald، 2007) قرار گرفتند اما گروه کنترل مداخله‌ای دریافت نکرد. به منظور گردآوری اطلاعات از پرسشنامه الگوهای ارتباطی (Christensen و Sullaway، 1983) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌‌ها با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و با نرم افزار SPSS-26 انجام شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد هر دو روش درمانی در بهبود الگوهای ارتباطی اثربخش بودند (0/001=P). اما درمان تصویرسازی ارتباطی نسبت به راه‌حل محور در کاهش ارتباطات توقع/کناره‌گیری (0/035=P) و اجتنابی متقابل (0/001=P) اثربخشی بیشتری داشت. نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌ها، می‌توان زوج‌درمانی‌ های تصویرسازی ارتباطی و راه‌حل محور را برای بهبود روابط زوجین متعارض استفاده نمود. اما برای اثربخشی بیشتر بهتر است زوج‌درمانی تصویرسازی ارتباطی خط نخست درمان باشد. بنابراین به زوج‌درمانگران و مراکز مشاوره توصیه می‌شود برای کاهش تعارضات و بهبود روابط زوجین متعارض این رویکردهای درمانی را مورد استفاده قرار دهند.