ارزیابی قابلیت افزایش مقاومت به تنش خشکی رزماری (Rosmarinus officinalis L.) با پیش‌تیمار پرتو فرابنفش

Abstract

پیش تیمار بذرها و گیاهچه‌ها روشی آسان، کم‌هزینه و کم‌خطر است که باعث بهبود رشد گیاهان و افزایش تحمل آن‌ها به تنش‌های محیطی می‌شود. این پژوهش به‌منظور ارزیابی قابلیت افزایش تحمل به تنش خشکی در رزماری با پیش تیمار پرتو فرابنفش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. تیمار پرتو فرابنفش در سه سطح (شاهد، فرابنفش A و فرابنفش (B و تنش خشکی در سه سطح (10±100، 10±75 و 10±50 درصد رطوبت خاک) اعمال شد. نتایج نشان داد که طول برگ و وزن تر بوته و ریشه با تنش خشکی کاهش یافت. اما طول میانگره، ارتفاع بوته، وزن خشک بوته، وزن خشک برگ، عرض برگ، وزن خشک ریشه، تعداد گره، کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، محتوای نسبی آب برگ و کاروتنوئید در تیمار 50 درصد ظرفیت زراعی کاهش نشان دادند. تنش خشکی منجر به افزایش میزان مالون دی‌آلدئید، نشت الکترولیتی، پرولین، کاتالاز، پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز، فنول، فلاونوئید و فعالیت آنتی اکسیدانی گردید. پیش تیمار فرابنفش B منجر به افزایش میزان کاروتنوئید، فنول و فلاونوئید، پرولین، کاتالاز، پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز شد. با فعال شدن این مکانیزم‌های مقاومت به تنش توسط فرابنفش B، میزان افزایش مالون دی‌آلدهید و نشت الکترولیتی و کاهش رنگیزه‌های فتوسنتزی در پاسخ به تنش خشکی کمتر از گیاهان پیش تیمار نشده بود. بنابراین، پیش تیمار فرابنفش B منجر به پاسخ بهتر رزماری به تنش خشکی در بعُد فیزیولوژی گردید، اما تاثیر خاصی بر رشد و عملکرد گیاه در شرایط تنش خشکی نداشت.