بررسی جامعه‌شناختی رمان‌های جزیره سرگردانی و کولی کنار آتش

Abstract

از زمان انتشار رمان سووشون، رمان‌نویسان معاصر زن ایرانی، با خلق قهرمانان زن و حتی گاه یک ضد قهرمان، بحران‌های سنتی رمان ادبی ایران را به چالش کشیدند. دو نویسنده مورد بحث؛ بحران‌های اجتماعی و هویتی زنان را در قالب‌های روایی منحصربه فرد شان، به‌خوبی بازنمایی کرده‌اند؛ و در عین حال فرایند گذار جامعه از صورتی سنتی به صورتی مدرن را به تصویر کشیده‌اند. در این مقاله برآنیم تا بر اساس نظریه‌ی جامعه‌شناسی ادبیات لوسین گلدمن<strong> </strong>به تحلیل رابطه‌ی اثر هنری، خالق اثر و همچنین جامعه‌ای که خالق در آن زندگی می‌کند، پرداخته؛ و در صورت امکان به شکلی تطبیقی، این جنبه‌ها را با یکدیگر مقایسه کنیم. در این خصوص با محور قرار دادن رابطه فرد و اجتماع، بحران‌ها و تضادهای اجتماعی و هنجارهای مسلط بر جامعه ایرانی، به تحلیلی جامعه‌شناسانه از مفاهیم اجتماعی عنوان‌شده خواهیم پرداخت. رمان جزیره سرگردانی توانسته است نقطه نظرهای مختلفی از زندگی اجتماعی زنان در ایران، و همچنین هنجارهای فرهنگی و اجتماعی را بازنمایی کند، که به شکلی تاریخ با این کشور گره خورده است. روانی‌پور هم به‌خوبی توانسته است تغییرات سریع اجتماعی و فرهنگی جامعه را با تلفیق با زیست‌بوم منطقه جنوب در قالب شخصیت دختر کولی به تصویر بکشد.