بررسی امکان یافتن راه‌حل برای سن‌یابی کوارتزهای رسوبی تولیدکننده سیگنال لومینسانس ضعیف

Abstract

سن‌یابی به روش لومینسانس تحریک‌شده با نور، سن آخرین زمان نورخوردگی رسوبات را تخمین می‌زند و امروزه به‌عنوان روشی مناسب، جهت تعیین سن رسوبات دوران کواترنری به‌کار می‌رود. این تعیین سن با بکارگیری دانه‌های کوارتز و فلدسپار نمونه‌های رسوبی امکان‌پذیر می‌باشد. دو فاکتور اساسی در تخمین سن مطلق رسوبات، به روش لومینسانس تحریک‌شده با نور، دُز معادل دُز طبیعی (De) و دُز سالانه (Da) می‌باشند. جهت برآورد De، از سیگنال لومینسانس حاصل از تحریک نور استفاده می‌شود. برای اکثر دانه‌های کوارتز رسوبات، این سیگنال به‌سرعت و طی چند ثانیه به شکل نمایی کاهش می‌یابد که در این زمان، میزان فوتون‌های تولیدشده از بیشنیه مقدار برخوردار است. قسمت اولیه سیگنال به مؤلفه سریع شهرت یافته است و جهت برآورد De به‌کار می‌رود. قسمت‌های بعدی سیگنال به آرامی کاهش می‌یابند و برای سن‌یابی مناسب نبوده و اثر آنها حذف می‌شود. لذا شدت و شکل منحنی سیگنال لومینسانس تأثیری اساسی در دقت اندازه‌گیری De و در نتیجه دقت سن حاصله دارد. در زمان سن‌یابی برخی از نمونه‌های برداشت‌شده از مناطقی از ایران، خاصه نمونه‌های جوان، شدت سیگنال لومینسانس کوارتز بسیار کم و سن‌یابی غیرممکن یا با خطای بسیار مواجه است. به‌منظور حل این مشکل تحقیقی جامع در این مورد انجام شد که این مقاله ارائه‌دهنده بخشی از نتایج آن است. مطابق نتایج به‌دست آمده با افزایش دُز آزمایشگاهی و شدت نور تحریک‌کننده کوارتز، علاوه‌بر دست‌یابی به سیگنال لومینسانس نوری قوی‌تر، منحنی رشد دقیق‌تری در کنار بازیابی صحیح از دُز مشخص آزمایشگاهی ارائه می‌دهد و پتانسیل سن‌یابی دانه‌های کوارتز جوان و یا با حساسیت کم فراهم می‌شود.