مطالعه تطبیقی محدودیت‌های استفاده از زور توسط ماموران اجرای قانون

Abstract

حق بر امنیت و آسایش شهروندان ازجمله حقوق بنیادین بشر و تضمین آن، کارویژه اصلی دولت‌هاست. تأمین و تضمین این حق، به مدد مشروعیت و اقتدار قانونی و جلب رضایت و مشارکت شهروندان در خلق و حفظ نظم و امنیت در یک ساختار مردم‌سالار میسر می‌شود. یکی از ابزارهای تحت اختیار دولت برای تضمین نظم و امنیت، مأموران اجرای قانون هستند. از سوی دیگر، تضمین آزادی و حفظ کرامت شهروندان حق بنیادین دیگری است که ممکن است به بهانه تأمین امنیت، توسط مأموران نادیده انگاشته شده و یا با محدودیت ناموجه روبرو شود. در این مطالعه به روش تحلیلی- توصیفی، در پاسخ به این پرسش که اعمال زور توسط مأمورین اجرای قانون با چه محدودیت­هایی مواجه است؟ با استناد به قواعد عامی که اکثریت کشورها و اسناد حقوق بشری مدنظر قرار داده­اند، محدوده اعمال زور در موقعیت­های مختلف و امکان به‌کارگیری زور در آن موارد بررسی شد. یافته­های تحقیق حاکی از این است که در قوانین و رویه­های مورد عمل توسط مأموران اجرای قانون در ایران در مواردی استاندارهای موجود به‌خصوص در حفظ جان افراد بی‌گناه یا متهمان موردتوجه نیست و اصلاح قانون به‌کارگیری سلاح از این منظر نیازمند اصلاح و بازنگری است.