بررسی تکیه در افعال زبان کردی ایلامی

Abstract

تکیه یکی از مقوله‌های مهم واج‌شناختی و مربوط به هجاست. هدف پژوهش حاضر، بررسی تکیه در افعال زبان کردی ‌ایلامی در چارچوب نظریة وزنی ‌هیز (1995) است. برای انجام این پژوهش، تعداد 10 کلمه از مقولة نحوی فعل انتخاب شد و پنج گویشورِ کرد‌زبان مرد با میانگین سنی 40 تا 60 سال و توانایی خواندن‌و‌نوشتن در سطح ابتدایی آن‌ها را تلفظ کردند. گویشوران هر کلمه را سه بار ادا کردند. مجموع 150 طیف‌نگاشت با استفاده از نرم‌افزار Praat به ‌دست آمد و بررسی شد. براساس واکه‌های موجود در هر کلمه بسامد‌پایه، شدت و دیرش تا سه رقم اعشار اندازه‌گیری شد. سپس با استفاده از نرم‌افزار SPSS تجزیه‌وتحلیل آماری انجام گرفت و با برنامة Excel گراف‌هایی برای آن‌ها رسم شد. در بررسی داده‌ها، برای تحلیل‌های آماری از آزمون‌هایی مانند کلموگروف اسمیرنوف، تی‌وابسته یا تی‌زوجی، ویلکاکسون و اندازه‌گیری‌های‌ مکرر استفاده شد. نتایج به‌دست‌آمده به این شرح است: در زبان کردی ‌ایلامی، عامل ایجادکنندة تکیة واژگانی، همبستة آکوستیکی بسامد‌پایه است. در این زبان جایگاه تکیه، روی یکی از هجاهای ابتدایی کلمات است.