واکاوی انتقادی گفتمان سلفی‌ در شعر هاشم الرفاعی بر اساس الگوی نورمن فرکلاف

Abstract

نظر به اینکه امروزه سلفی‌گری در عرصه سیاسی اجتماعی به یک گفتمان تبدیل شده و هاشم الرفاعی به عنوان شاعر اسلام‌گرای مصری، اندیشه سلفی را در اشعار خود بازنمایی نموده، واکاوی انتقادی گفتمان سلفی در شعر رفاعی موضوعی است که با رویکرد تحلیل انتقادی گفتمان فرکلاف دراین پژوهش مورد بررسی قرار می‌گیرد تا مبانی و فلسفه گفتمان سلفی را در اشعار هاشم الرفاعی کشف و رمزگشایی نماید. بر اساس نتایج پژوهش، رفاعی متأثر از جنبش سلفی اصلاحی سیدجمال‌الدین اسدآبادی مبانی میهن‌پرستی، استعمارستیزی، افتخار به گذشته درخشان اسلامی، اصلاح حاکمان، نکوهش جهل و غفلت مردم، بازگشت به قرآن و تعالیم اصیل دین، جهاد، عدم وجود آزادی بیان، مطبوعات و اتحاد را در اشعار خود بازنمایی نموده است. شاعر مُلهم از حرکت جهادی اخوان‌المسلمین، تنها راه‌ اسلامی‌سازی جامعه را جهاد قلمداد می‌کند. همچنین با توجه به بحران‌های گسترده سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حاکم بر جوامع اسلامی ازجمله بحران هویت فردی و اجتماعی در مواجهه با مدرنیته، بحران مشروعیت حکومت‌ها، هژمونی نظام مدرن غربی، ضعف و انحطاط جوامع اسلامی، سرخوردگی از زمان حال و نبود نسخه بومی جایگزین برای اصلاح جامعه، می‌توان فلسفه گرایش سلفی‌ در شاعر را کشف و مورد تحلیل قرار داد.