بررسی مولکولی جمعیت میگوی موزی ( <i>Fenneropenaeus merguiensis</i>) با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره در صیدگاه های خلیج فارس

Abstract

شناسایی ساختار ژنتیکی ذخایر دریایی کشور، شیوه‌ای مؤثر در مدیریت کارآمد شیلاتی محسوب می‌گردد. یکی از گونه‌های با ارزش میگو در خلیج فارس، میگوی موزی (Fenneropenaeus merguiensis) است که حدود 60 درصد از کل صید سالانه میگو در استان هرمزگان را شامل می‌شود. در این مطالعه، میزان تنوع ژنتیکی در جمعیت این گونه در چهار صیدگاه گروک، کلاهی، نیروگاه بندرعباس و طولا و همچنین جمعیت میگوهای یک گرمی رهاسازی شده در خوریات کلاهی با استفاده از نشانگر ریزماهواره و 10 پرایمر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از ماتریس فاصله ژنتیکی (Fst) نشان‌دهنده بیشترین و کمترین فاصله ژنتیکی به ترتیب بین صیدگاه‌های گروک-طولا و نیروگاه بندرعباس-کلاهی به میزان 0/065 و 0/01 (0/05≤p) بود. همچنین، تحلیل شارش ژنی در بین جمعیت‌ها و صیدگاه‌های مورد بررسی نشان داد که کمترین و بیشترین مقدار به ترتیب در جمعیت صیدگاه‌های کلاهی-نیروگاه و گروک-طولا به میزان 7/815 و 73/3 مشاهده شد. مقادیر هتروزیگوسیتی مورد انتظار و مشاهده‌شده در دامنه غیرمعنادار و به ترتیب با میانگین 0/008±0/679 و 0/02±0/482قرار داشت. بیشترین و کمترین میزان فراوانی آللی در جمعیت‌های مورد بررسی، به ترتیب مربوط به صیدگاه گروک با 0/2 ± 4/8 و 0/133 ± 3/8 بود. کمترین و بیشترین تعداد آلل‌های اختصاصی مربوط به جمعیت صیدگاه طولا و جمعیت میگوهای رهاسازی شده به میزان صفر (0) و جمعیت صیدگاه نیروگاه بندرعباس به تعداد 0/213 ±3 آلل ثبت شد. آزمون سنجش ژنتیکی (Assignment test) نشان‌دهنده بیشترین و کمترین واگرایی به ترتیب بین جمعیت میگوهای رهاسازی شده و صیدگاه طولا به میزان 2/897 ± 13/063- و صیدگاه کلاهی و نیروگاه به میزان 2/119 ± 8/255- بود. بر این اساس، می‌توان نتیجه گرفت که بازسازی ذخایر میگوی گونه F. merguiensis نقش منفی بر تنوع ژنتیکی در جمعیت این صیدگاه‌ها نداشته و فاصله از رویشگاه‌های حرّا و تأثیر جریان‌های هیدرودینامیک منطقه‌ای بر انتشار لاروهای پلاژیک در مناطق شرقی و غربی استان هرمزگان، نقش تعیین‌کننده‌ای بر فاصله ژنتیکی و جریان ژنی بین جمعیت میگوها در این استان دارد. لذا لازم است پروژه‌های بازسازی ذخایر این گونه با توجه به این عوامل اجرا گردد.