جایگاه «دندان» در فرهنگ مردم ایران

Abstract

موضوع محوری این نوشته، دندان است که یکی از عناصر بیولوژیک و مشترک در میان گونه­های مختلف جانوری و فرهنگی­شده در گونة انسان می­باشد. این عنصر همچو کل بدن، هم تاریخ طبیعی دارد و هم از تاریخمندی و پویایی اجتماعی برخوردار است. دندان با دلالت­های فراوانی که بر طبیعت و فرهنگ دارد می­تواند موضوع مطالعات میان­رشته­یی قرار گیرد؛ به بیان دیگر، می­تواند از یکسو به عنوان عنصری طبیعی، موضوع مهمی برای زیست­شناسی و علوم پزشکی باشد و از سوی دیگر به عنوان پدیده­­یی تام به لحاظ اجتماعی و فرهنگی، می­تواند موضوعی برای مطالعه در علوم اجتماعی و انسانی باشد. این نوشته در حوزة مردم­شناسی دندان که یکی از شاخه­های مردم­شناسی فرهنگی و نیز مردم­شناسی زیست­شناختی است، قرار دارد و متاثر از مفهوم پدیدة تام اجتماعی مارسل موس مردم­شناس فرانسوی می­باشد. بنابر این، بر روی تحلیل ارتباط مفهوم دندان با حوزه­هایی نظیر زبان، اقتصاد، سازمان، حرفه، کار، اسطوره، ادبیات، هنر و تاریخ در زمینة اجتماعی­فرهنگی ایرانیان تمرکز دارد. داده­های این مطالعه از اسناد، آثار، مشاهدات و تجربة زیستة نویسنده در زمینة مذکور گردآوری و سپس از دریچة نگاه او بازنمایی شده است.