رذیلت‌های اخلاقی در گسترۀ مثل‌های مردم لَک

Abstract

مثل‌ها از مؤلفه‌های اصلی فرهنگ عامه و ترجمان راستینی از جنبه‌های گوناگون زندگی مردم در هر دوره و روزگاری است. یکی از مهم‌ترین حوزه‌های زندگی مردم که از طریق مثل‌ها قابل بررسی و تحقیق است، اخلاق، تعلیم و تربیت می‌باشد زیرا جنبۀ اخلاقی، تعلیمی و تربیتی، از بارزترین ویژگی‌های مثل‌ها، و از عوامل عمدۀ ترویج و مانایی آنها در میان توده‌ها محسوب می‌شود. در این پژوهش توصیفی­تحلیلی که با تکیه بر اسناد و منابع کتابخانه‌ای و داده‌های میدانی صورت گرفته، رذیلت‌های اخلاقی در پهنۀ مثل‌های قوم لک، از اقوام اصیل و فرهنگی ایرانی، بررسی و تحلیل شده است. دستاورد پژوهش نشان می‌دهد که موضوع بسیاری از مثل‌های لکی، انتقاد و تحذیر از رذیلت‌های اخلاقی است و از این حیث می‌توان اینگونه مثل‌های لکی را ارائه دهندۀ الگوی اخلاقی کاربردی و جامعی دانست. از بدترین خلقیاتی که مثل‌های لکی مخاطب را از آنها بر حذر داشته است، اسراف، افشای راز، بُخل و خساست، بدخُلقی، بدخواهی و دسیسه‌چینی برای دیگران، بی‌عقلی، بی‌غیرتی، بیکاری و تنبلی، تقلید کورکورانه، حرام‌خواری، حرص و آز، حسادت، خداناترسی، خشم، خودخواهی، خیانت در امانتداری، دروغ، دزدی، دشمنی، دشنام و ناسزاگویی، دوبه‌هم‌زنی، زخم زبان، سوء استفاده از مشکلات دیگران، شکم‌پرستی و پُرخوری، شوخی بیجا، ظلم، عجله و شتابکاری، عیب‌جویی، غرور، کینه، گستاخی در پیشگاه الهی، لجاجت، نزاع و درگیری، نفاق، و وعدۀ دروغ است.