کاربرد شاخص تنش آبی گیاه (CWSI) برای برنامه‌ریزی آبیاری گلرنگ در شرایط اقلیمی خوزستان

Abstract

شاخص تنش آبی گیاه (CWSI) روشی کاربردی برای پایش وضعیت آب در گیاه، تشخیص زمان شروع تنش رطوبتی، پیش‌بینی عملکرد محصول و برنامه‌ریزی آبیاری برای محصولات مختلف استفاده می‌شود. دامنه تغییرات شاخص CWSI بین صفر و یک می‌باشد. صفر بدین معنی‌است که گیاه با تنش آبی مواجه نبوده و ایده‌آل‌ترین شرایط را از لحاظ انجام فرآیند تعرق دارد، ولی عدد یک گویای حداکثر تنش آبی وارد شده بر گیاه و توقف کامل تعرق می‌باشد. پژوهش حاضر با هدف محاسبه شاخص CWSI و تعیین آستانه تنش رطوبتی برای گلرنگ و شناسایی مناسب‌ترین مدیریت آبیاری از طریق ارتباط بین شاخص تنش آبی گیاه با مدیریت‌های مختلف کم‌آبیاری در دو فصل زراعی 1400-1399 و 1401-1400 در دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان انجام شد. این طرح در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با یک تیمار آبیاری معمولی (CI) و چهار تیمار کم‌آبیاری شامل (RDI80، RDI60: کم‌آبیاری تنظیم شده با تامین 80 و 60 درصد کمبود رطوبت خاک) و (PRD80، PRD60: کم آبیاری به صورت خشکی موضعی ریشه ثابت با تامین 80 و 60 درصد کمبود رطوبت خاک) در چهار تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد، تیمار CI با مقدار 17/0 کمترین و تیمار RDI60 با مقدار 67/0 بیشترین مقدار شاخص تنش آبی را به خود اختصاص دادند. برنامه‌ریزی آبیاری با هدف دستیابی به حداکثر بهره‌وری مصرف آب انجام شد و بر این اساس معادلات حد مجاز اختلاف دمای پوشش سبز گیاه و هوا برای ماه‌های اسفند ((Tc-Ta)a = 1.618 – 0.215 VPD)، فروردین ((Tc-Ta)a = 2.46 – 0.220 VPD) و اردیبهشت ((Tc-Ta)a = 4.636 – 0.164 VPD) به‌دست آمد. آستانه تنش رطوبتی برای گلرنگ، از معادله رگرسیونی بین شاخص CWSI با اختلاف دمای پوشش سبز گیاه و دمای هوای مجاور (Tc-Ta) برابر 61/0 به‌دست آمد که برای منطقه مورد مطالعه و با شرایط پژوهش معرفی شد.