تحلیل انتقادی معراج پیامبر ص از دیدگاه خاورشناسان

Abstract

مسئله معراج از معجزات حضرت محمد| و از حقایق مهم عصر نزول است که در قرآن کریم از ابعاد مختلف مورد تحلیل قرار گرفته است. بررسی و تحلیل رویکرد خاورشناسان نسبت به معراج پیامبر| موضوعی جدید و محوری در این پژوهش است. در این مقاله، با هدف دفاع از حریم وحیانی قرآن و با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و استناد به منابع علمی، تلاش شده است به این پرسش اساسی پاسخ داده شود که رویکردهای خاورشناسان درباره معراج چگونه بوده و چه نقدهایی بر آن‌ها وارد است؟ نتایج پژوهش نشان می‌دهد که برخی از خاورشناسان، از جمله جان دیون پورت و کونستان ویرژیل گیورگیو، با رویکردی واقع‌بینانه و مبتنی بر قرآن، صعود جسمانی و روحانی پیامبر اکرم| را پذیرفته‌اند. در مقابل، گروهی دیگر مانند گوستاو لوبون و کارا دو وو، معراج را انکار و تکذیب کرده‌اند. همچنین، برخی محققان مانند مایکل سلز در صحت معراج قرآنی تشکیک وارد کرده‌اند. افزون بر این، گروهی دیگر با پذیرش اصل معراج، آن را با نگرش‌های گوناگون تفسیر کرده‌اند. بر اساس این رویکرد، افرادی مانند آنه ماری شیمل، معراج را پذیرفته اما آن را صرفاً روحانی دانسته‌اند، و برخی دیگر مانند کارن آرمسترانگ، آن را به تجربه‌ای دینی تعبیر کرده‌اند. در مجموع، تمامی این رویکردها – جز دیدگاه نخست – با ظواهر آیات قرآن ناسازگارند، زیرا شواهد قرآنی و قرائن متعدد دیگر، بر جسمانی بودن این سیر دلالت دارند.