تعیین غلظت عناصر سمی بالقوه در پرچنگر نوک‌سرخ (Gallinula chloropus) در رودخانه‌ی زاینده‌رود

Abstract

زمینه و هدف: پرندگان، به‌ویژه گونه‌های مقیم، از جمله پایشگرهای ارزشمند آلودگی عناصر بالقوه سمی در محیط‌های آبی محسوب می‌شوند. این موجودات، به‌عنوان نمایندگان بارز برای ارزیابی سلامت محیط‌زیست، اهمیت زیادی دارند. در این مطالعه، غلظت عناصر بالقوه سمی (روی، مس، کادمیوم، سرب، سلنیوم و آرسنیک) در پر چنگر نوک سرخ (Gallinula chloropus) در رودخانه ی زاینده‌رود مورد ارزیابی قرار گرفت. مواد و روش‌ها: 30 عدد نمونه در نواحی مختلف در امتداد مسیر مورد مطالعه، زنده گیری، نمونه برداری و رها سازی گردید. از روش هضم اسیدی جهت آماده سازی نمونه‌های پر استفاده شد. قرائت غلظت عناصر در نمونه‌ها توسط دستگاه ICP-MS انجام گرفت. یافته‌ها: بر اساس نتایج به‌دست‌آمده میانگین غلظت عناصر روی، مس، کادمیوم، سرب، سلنیوم و آرسنیک به ترتیب 59/07، 10/73، 0/49، 5/52، 2/33، 2/38 و2/66 میکروگرم/گرم به دست آمدند. با توجه به سطح آستانه ی عناصر، وضعیت کادمیوم، سرب، آرسنیک و سلنیوم را می‌توان نامطلوب گزارش کرد. از آن جا که منطقه ی مورد مطالعه در مسیر خروجی چندین پساب صنعتی و فاضلاب انسانی قرار دارد؛ می‌توان حضور عناصر مورد مطالعه در پر چنگر نوک سرخ را به این منابع آلودگی نسبت داد. نتیجه‌گیری: یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که چنگر نوک سرخ می‌تواند به‌عنوان شاخصی برای سنجش غلظت عناصر بالقوه سمی مورداستفاده قرار گیرد. این یافته‌ها، تأکیدی بر اهمیت ارزیابی آثار محیط زیستی فعالیت‌های انسانی بر منابع آبی است.