ارزشیابی میزان تناسب مکانی محل‌های دفن پسماند شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و مدل‌های تصمیم گیری چندمعیاره (مطالعه موردی: اخترآباد ملارد)

Abstract

زمینه و هدف: شیوه‌های دفن پسماند در شهرها غیراصولی و غیربهداشتی است. این امر باعث شده که نشانه‌های بروز یک بحران محیط‌زیستی-بهداشتی و ایمنی در منطقه بوجود آید بنابراین ضروری است مراکز دفن در جهت تناسب مکانی مورد ارزشیابی قرار گیرد. هدف از تحقیق حاضر تعیین و تطبیق محل دفن فعلی پسماند با معیارهای ملی و بین‌المللی است.مواد و روش‌ها: روش تحقیق به صورت پیمایشی توصیفی و تحلیل می‌باشد. در ابتدا به شناسایی عوامل اثرگذار در تناسب مکانی با بهره‌گیری از منابع مطالعاتی ازجمله ضوابط سازمان محیط‌زیست و روش آژانس کنترل آلودگی مینه‌سوتا (MPCA) در دفن پسماندها در ایالات متحده امریکا پرداخته ‌شد. تلفیق لایه‌ها با استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره لین‌مپ وزن‌دهی انجام شد. جهت تجزیه‌وتحلیل و روی‌هم‌گذاری لایه‌های اطلاعاتی از نرم‌افزار ArcGIS استفاده شد. اولویت‌بندی تناسب مکانی در جهت استقرار محل دفن پسماند شهری و همچنین محاسبه درصد میزان تطابق محل‌های دفن بر پایه از روش TOPSIS استفاده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد از بین معیارهای ارزشیابی تناسب مکانی در دفن پسماند شهری تعیین‌شده، معیار فاصله از مناطق مسکونی، فاصله از مراکز آموزشی، درمانی، فاصله از شهرها، فاصله از آب‌های زیرزمینی، فاصله از آب‌های سطحی، بیشترین وزن‌ها را به ترتیب بدست آورده‌اند. نتایج شاخص موران0/640034 با توجه به امتیاز استاندارد محاسبه‌شده فرضیه خوشه‌ای بودن الگوی تناسب مکانی در سطح اطمینان 0/99 درصد تأیید شد. نتیجه‌گیری: معیارهای ملی تاثیر بیشتری در ارزشیابی تناسب مکانی دارد. نتایج این تحقیق نشان داد ترکیب لین‌مپ و تاپسیس عملکرد مناسبی در ارزشیابی تناسب مکانی دارد و قابل‌اطمینان است.