ارزیابی تغییرات مکانی و زمانی کیفیت منابع آب زیرزمینی در حوزه آبریز دشت قزوین

Abstract

ارزیابی کیفیت منابع آب یکی از موارد با اهمیت برای بهبود مدیریت آن‌ها می‌باشد. با توجه به اهمیت منابع اب زیرزمینی در دشت قزوین، و به منظور اگاهی بیشتر از وضعیت این منابع، در این مطالعه به بررسی کیفیت آب زیرزمینی برای مصارف شرب و کشاورزی پرداخته شده است. به این منظور با استفاده از پارامترهای هیدروژئوشیمیایی، دو شاخص کیفیت آب آشامیدنی و آبیاری جهت بررسی و مطالعه کیفیت آب زیرزمینی در سال‌های 1391، 1395 و 1399انتخاب گردیدند. بر اساس نتایج، نقشه‌های شاخص‌های کیفیت آب آشامیدنی و آبیاری کلاس‌بندی شدند و درصد مساحت هر کلاس و مقدار میانگین آن‌ها در کاربری اراضی‌های مختلف با استفاده از نرم افزار ArcMap 10.8.2 به دست آمد، تا اثر متقابل کاربری اراضی بر روی کیفیت آب زیرزمینی در نظر گرفته شود. نتایج نشان داد میانگین شاخص کیفیت آب آشامیدنی در سال‌های 1391، 1395 و 1399 به ترتیب 02/135، 30/128 و 38/127 به دست آمد که بهبود کیفیت آب شرب را نشان می‌دهد. در حالی که میانگین شاخص کیفیت آب آبیاری در این سال‌ها به ترتیب 21/62، 51/63 و 39/63 حاصل شد. کیفیت آب زیرزمینی برای مصارف شرب و کشاورزی در بخش‌های شمالی منطقه بهتر از بخش‌های جنوبی بود، درحالی که در بخش‌های مرکزی و شرقی دشت که شامل اراضی بایر و رها شده است، برای مصرف آبیاری دارای محدودیت زیاد یا شدید می‌باشند که با مرور زمان محدودیت آب برای آبیاری بیشتر شده است. نتایج مشخص نمود که مساحت اراضی دارای آب زیرزمینی با کیفیت مناسب برای مصرف شرب، در حال کاهش است و در طول دوره مورد مطالعه از مساحت کلاس خوب کاسته شده و بر میزان مساحت کلاس ضعیف افزوده شده است.