سازمان‌های مرد‌م‌نهاد و دلالت ‏های آن برای تولید سرمایۀ اجتماعی: مطالعۀ اتنوگرافیک سازمان‌های مردم‌نهاد سردشت

Abstract

قریب به سه دهه از فعالیت سازمان‌های مردم نهاد در سردشت می‏گذرد؛ سمن‌هایی که بنا به ضرورت‏های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، و زیست‏محیطی شکل گرفته‏اند. پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و با روش اتنوگرافی شهری به میانجی واکاوی نحوۀ فعالیت کنشگران مدنی در سمن‏ها به واکاوی راهبردهای سمن‏ها در تولید سرمایة اجتماعی و شناسایی تجارب سرمایه‌زا/زدای آن‏ها پرداخته است. برای گردآوری داده‌ها از مصاحبۀ نیمه‏ساختارمند و برای تحلیل داده‌ها از تحلیل تماتیک بهره گرفته شده است. نمونه‌های پژوهش 34 نفر کنشگر مدنی در 31 سمن سردشت بودند. برای تعیین تعداد نمونه‌ها، اشباع نظری مبنا قرار گرفت و از روش نمونه‌گیری با حداکثر تنوع بهره گرفته شد. بر مبنای روایت کنشگران مدنی، با وجود گسست و انقطاع در پشتوانة نهادی و اجتماعی، سمن‏ها از طریق راهبردهایی چون «اشتراک ارزشی و هنجاری»، «اقدام جمعی»، «شبکه‏سازی اجتماعی»، و «اعتماد اجتماعی» به تولید سرمایۀ اجتماعی مبادرت ورزیده‏اند. علاوه بر این، تجارب کنشگران مدنی حامل تجارب سرمایه‏زا و سرمایه‏زدا بوده است. تجارب سرمایه‏زدا، با تولید سرمایۀ اجتماعی محدود و درون‏گروهی، مانع تعریض اجتماع جامعوی و بسط توسعة اجتماعی شده و چندپارگی اجتماعی را در سردشت تداوم بخشیده است.