بررسی عوامل فراز و فرودهای فعالیت مدرسة آصفیه بارفروش در روزگار قاجار با تکیه بر اسناد

Abstract

تعلیم و تربیت یکی از عناصر مهم تکوین و توسعة تمدن‌ها و انتقال آموزه‌ها و مفاهیم فرهنگی می‌باشد که عوامل متعددی در فراز و فرود آن دخیل است. در عصر قاجاریه، شاهد گسترش نهادهای آموزشی و مدرسه‌های علوم دینی در کشور، به‌ویژه مازندران هستیم که نمونة بارز آن مدرسة آصفیه شهر بارفروش (بابل کنونی) است. هدف از این پژوهش، شناخت عـوامل تأثیرگذار بر بنیاد، تکامل و انحطاط این مدرسه است. در این مقاله سعی شد با استفاده از روش تاریخی (تکیه بر منابع کتابخانه‌ای و بازخوانی وقف‌نامه‌ها و دیگر اسناد) با رویکرد توصیفی– تحلیلی به این پرسش پاسخ داده شود که عوامل فراز و فرود فعالیت مدرسة دینی آصفیه بارفروش چه بود؟ یافته‌های پژوهش نشان داد که افزون بر حمایت‌های میرزامحمد شفیع مازندرانی، تحولات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در دوران پس از او در مازندران به ویژه در شهر بارفروش، تأثیر قابل توجهی در فراز و فرود فعالیت این مدرسه داشت.