تأثیر هویت نقشی بر راهبردهای تصمیم‌گیری درمورد پروندۀ هسته‌ای و بازنمایی آن در دورۀ روحانی

Abstract

ساخت‌های ذهنی، ویژگی‌های فردی، ارزشی و روانی کارگزاران سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوره‌های مختلف به هویت مبتنی بر نقش خاص منجر شده است و این امر در اتخاذ تصمیم دربارۀ پروندۀ هسته‌ای راهبردهای متفاوتی در پی داشته است. ادراک و بازنمود هویتی سازگار با ساختار نظام بین‌الملل یا تضاد با آن، در کاهش یا تشدید منازعۀ هسته‌ای ایران نقش متفاوتی ایفا کرده است. هویت نقشی که گفتمان روحانی ارائه کرد به دلیل آشنایی این گفتمان با پارادایم درونی نظام بین‌الملل و در نتیجه تأکید بر اعتدال‌گرایی و رویکرد برد ـ برد، خود را به‌عنوان بازیگری در قالب فرهنگ کانتی نشان داد. هدف اصلی این مقاله پاسخ به این سؤال است که هویت نقشی در گفتمان روحانی پروندۀ هسته‌ای ایران را به چه طریقی بازنمایی کرد و چگونه راهبردهای تصمیم‌گیری را تحت تأثیر قرار داد؟ یافته‌های پژوهش با بهره‌گیری از نظریۀ سازه‌انگاری و براساس روش توصیفی ـ تحلیلی نشان می‌دهد که پروندۀ هسته‌ای در این دوره در قالب یک موضوع سیاسیِ غیرامنیتی و قابل مذاکره بازنمایی شد و بنا بر رویکرد عقلانیِ هزینه و فایده، برای تصمیم‌گیری در خصوص آن راهبردهای شهودی چندوجهی و گروه کوچک به کار گرفته شد.