بررسی اثرات مولفه‌های فیزیکی دریایی بر نحوه حرکت توده های آب، منطقه مورد مطالعه: بخش غربی سواحل مکران

Abstract

رخدادهای بزرگ مقیاس دریایی با تغییر در مولفه‌های فیزیک دریا بروز و ظهور می‌کنند. دما و شوری دو مولفه تاثیر گذار دریایی برنحوه الگوی جریانات می باشند که به یکدیگر نیز مرتبط‌اند. دریای عمان تحت تاثیر حوزه‌های آبی خلیج فارس و دریای عرب می‌باشد. جهت جریان در زمستان در بخش سواحل مکران عموما بصورت شمال سو و از سمت دریای عمان به خلیج فارس می‌باشد. در زمستان حضور پدیده فراجوشی باعث تشدید این جریان شده و زبانه نفوذ آن افزایش می‌یابد. علاوه بر آن، پدیده فراجوشی ساحلی در حضور مانسون زمستانه نیز بر نحوه حرکت جریانات ساحلی منطقه تاثیر می‌گذارد. با بررسی خروجی دما و شوری سطحی دریا از نرم افزار متلب و همچنین مدل سازی سه بعدی رامز برای فصل زمستان تغییرات دمایی نیم تا یک درجه سانتی گراد در محدوده ساحل مکران نسبت به نقاط مجاورش دیده شد که نشان دهنده حضور پدیده فراجوشی و تزریق آب خنک با شوری کم از نقاط عمیق اقیانوس هند به این سواحل می‌باشد. این پلوم آب سرد اقیانوسی در یک برش قائم مانع نفوذ جریان شور و گرم سطحی از دریای عرب به منطقه شد. بطوریکه دما ( ℃3/23) و شوری تنگه هرمز (psu 5/36) در این فصل از سال به کمینه مقدار خود ‌رسید. همچنین بررسی داده‌های میدانی ساحل چابهار نشان از کاهش ناگهانی شوری در ماه بهمن و اسفند(psu3/36) نسبت به بیشینه شوری این منطقه در آخر خرداد (psu4/37) دارد که دال بروجود پدیده فراجوشی در این منطقه می‌باشد. تغییرات شوری به همراه ورود جبهه‌ی جدید از سمت دریای عرب ایجاد شد بطوریکه در فصل بهار با ورود آب شور از سمت دریای عرب، شوری در سواحل غربی دریای عمان افزایش و در تابستان این شوری به اوج خود ‌رسید. هم زمان جبهه جریانات سطحی از سمت دریای عرب به سمت تنگه هرمز پیشروی می‌کند که باعث کاهش شوری برای سواحل غربی ایران ‌شد.