اسلام گرایی در قرن بیستم: تداوم‌ها و گسست‌ها

Abstract

یک قرن گذشته تا کنون، موج اسلام‌گرایی تاثیرات عمده‌ای بر معادلات منطقه‌ای و جهانی داشته است. به جرأت می‌توان گفت، مهمترین متغیر تاثیرگذار در خاورمیانه به عنوان بحران خیزترین منطقه جهان اسلام گرایی و پدیده‌های ناشی از آن است. اگر چه اسلام گرایی را به هیچ وجه نمی‌توان پدیده‌ای یکدست درنظر گرفت، اما نقطه مشترک تمامی طیف‌ها و جریانات درونی آن، تلاش برای حل بحران‌های جهان اسلام با توسل به اسلام و عناصر زبانی حاصل از آن است. در این میان نوع، ماهیت و ساختار بحر‌ان‌ها بر نحوه مفصل‌بندی اسلام گرایان تاثیرات عمده ای گذارده، بطوری‌که می‌توان ادعا کرد با وجود آنکه سنّت اسلامی میان آنها مشترک است اما ساختار متفاوت باعث شکل‌گیری نقاط گسست، میان نسل‌های مختلف اسلام‌گرایی شده است. در این مقاله بر آنیم تا نشان دهیم چه نقاط شباهت و گسستی میان بنیادگرایی کلاسیک با اسلام گرایی مدرن وجود دارد، و دلایل شکل‌گیری این گسست‌ها چه بوده است؟ مقاله استدلال می‌کند که ساختار شکل‌گیری اسلام‌گرایی مدرن عامل اصلی گسست میان اسلام گرایی مدرن با بنیادگرایی کلاسیک است. در نهایت با مطرح کردن مطالعه‌ی موردی گروه" المهاجرون" الگوی رفتاری یکی از گروه‌های اسلام‌گرا مبتنی بر عقلانیت غیر متعارف، توضیح داده خواهد شد.