امکان سنجی توسعه باغات انجیر دیم در اراضی شیب دار با استفاده از پایگاه جهانی خاک (مطالعه موردی: اراضی خشک ابارق، کرمان)

Abstract

توجه همزمان به عوامل اقلیمی، خاک و زمین نما در امکان­سنجی توسعه باغات به ­منظور توسعه پایدار بسیار حائز اهمیت است. استفاده از چارچوب ارزیابی تناسب اراضی فائو می­تواند زیربنای خوبی برای این منظور فراهم آورد. در پژوهش حاضر از داده ­های پایگاه جهانی خاک (SoilGrids) در مدل­سازی مکانی تناسب اراضی برای محصول انجیر دیم در بخشی از اراضی شیب­دار منطقه ابارق در استان کرمان استفاده و بر اساس ویژگی ­های منتخب اقلیم، خاک و زمین نما، درجه تناسب این اراضی برای محصول انجیر دیم به روش ریشه دوم محاسبه شد. سپس مدل سازی مکانی آن در محیط نرم افزار GIS انجام شد. نتایج نشان داد که منطقه مورد مطالعه از نظر دما و رطوبت نسبی مناسب می ­باشد. با توجه به میزان بارندگی، استفاده از راهکارهای نوین برای تأمین آب مورد نیاز است. بر اساس نتایج تناسب اراضی بر­مبنای روش فائو بیش از 62 هزار هکتار معادل 67 درصد از کل اراضی در کلاس تناسب کم (S3f) با محدودیت حاصل­خیزی خاک از نظر میزان کربن آلی خاک کم­تر از 1 درصد قرار دارند. بعد از کلاس تناسب کم (S3)، بیشترین مساحت اراضی در کلاس تناسب اراضی متوسط (S2f) با محدودیت میزان کربن آلی با شدت کم­تر قرار می ­گیرند. بنابراین استفاده از کودهای آلی و حیوانی برای کاهش میزان محدودیت حاصل­خیزی خاک را می­توان از مهم­ترین موارد اصلاحی دانست. همچنین انتخاب ارقام مناسب و سازگار با شرایط منطقه، احداث سامانه ­های استحصال آب باران و بسترسازی مناسب چاله ­های کاشت توصیه می­شود.