اثر محلول پاشی نیترات پتاسیم و تنظیم کننده رشد فورکلرفنورن بر تخصیص کربوهیدرات ها و برخی صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی گیاه زعفران

Abstract

زعفران به‌عنوان یکی از رایج‌ترین گونه‌های گیاهی ادویه‌‌ای و دارویی در دنیا شناخته شده است. هدف این مطالعه ارزیابی تأثیر غلظت‌های مختلف فورکلرفنورن و نیترات‌پتاسیم بر تجمع کربوهیدرات‌ها و متابولیسم نشاسته در برگ و بنه‌های دختری زعفران می‌باشد. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان انجام شد. مرحله اول محلول پاشی در اوایل اسفند ماه و مرحله دوم در اوایل فروردین ماه انجام شد. در این تحقیق صفاتی مانند میزان کربوهیدرات‌های محلول و نشاسته در برگ و بنه، میزان فعالیت آنزیم بتا آمیلاز برگ و آنزیم ADP -گلوکز پیروفسفوریلاز (AGP)در بنه‌های دختری، هدایت و مقاومت روزنه-ای، سرعت فتوسنتز، غلظت CO₂ زیر روزنه‌ای، میزان کلروفیل a، b و کلروفیل کل، آنتوسیانین و فلاونوئیدها اندازه‌گیری شدند. به‌علاوه درصد عناصر غذایی بـرگ و بنـه شامل نیتروژن و پتاسـیم نیز تعیـین گردیـد. با توجه به نتایج به‌دست آمده اثرمتقابل فورکلرفنورن 5 میلی‌گرم‌در‌لیتر در سطح نیترات پتاسیم 500 میلی‌گرم‌در‌لیتر موجب افزایش نیتروژن و پتاسیم بنه، هدایت روزنه‌ای، سرعت فتوسنتز، غلظت CO₂ زیر روزنه ای، کلروفیل a، کلروفیل کل، فلاونوئیدها و کربوهیدرات‌های محلول برگ شد. سرعت تعرق و میزان آنتوسیانین‌ها تحت تاثیر تیمارها قرار نگرفتند. تقریباً تمامی تیمارها و بیشتر از همه اثرمتقابل فورکلرفنورن 5 میلی‌گرم‌در‌لیتر در سطح نیترات پتاسیم 1000 میلی‌گرم‌در‌لیتر موجب افزایش میزان نشاسته بنه شدند. فعالیت آنزیم- ADP گلوکز پیروفسفریلاز بنه با افزایش سطوح CPPU و KNO₃ به-طور پیوسته افزایش یافت، به‌ویژه در تیمار 5 میلی‌گرم CPPU و 500 میلی‌گرم KNO₃ که مقدار آن به 96/49 میکرومول بر دقیقه به ازای هر میلی‌گرم پروتئین رسید. تیمار CPPU با 5 میلی‌گرم در لیتر و KNO₃ با 500 میلی‌گرم در کیلوگرم به‌طور قابل توجهی باعث بهبود تمامی پارامترهای فیزیولوژیکی مورد بررسی شده است. این تیمار باعث افزایش ذخیره‌سازی کربوهیدرات‌ها، بهبود جذب نیتروژن و پتاسیم در برگ و بنه، بهبود میزان فعالیت آنزیم - ADPگلوکز پیروفسفریلاز بنه شد. همچنین خصوصیات کیفی کلاله نیز مانند میزان سافرانال، کروسین و پیکروکروسین تحت تاثیر این تیمار افزایش قابل ملاحظه‌ای نشان دادند. نتایج به دست آمده می‌تواند به بهبود وزن و کیفیت بنه زعفران برای افزایش گل‌آوری در شرایط مزرعه کمک کند.